De sector van chemie, farma en kunststoffen die Essenscia vertegenwoordigt, is in Vlaanderen goed voor zo’n 65.000 directe jobs. Meer dan de helft daarvan bevindt zich in de provincie Antwerpen. Dat heeft voor een groot deel te maken met de haven, die de tweede grootste chemiecluster van de wereld huisvest na Houston (Texas, VS).
Maar na tien jaar van onafgebroken groei is de tewerkstelling in de sector vorig jaar gedaald met 1.150 banen. En het einde is nog niet in zicht. Zo deelde het Zwitserse farmabedrijf Novartis in Puurs-Sint-Amands dit jaar de schrapping van 170 jobs mee en heeft TotalEnergies de sluiting van een van zijn twee stoomkrakers in de haven aangekondigd, wat 253 banen minder betekent.
Rode cijfers
Maar niet alleen de jobgroei baart Essenscia zorgen. Ook de andere kerncijfers ogen niet fraai. Na een stevige klap van -14 procent in 2023, is de omzet vorig jaar een half procent verder gedaald tot 74,9 miljard euro. De export en import zijn met een vijfde afgenomen in de voorbije twee jaar. Er werd vorig jaar voor 3,8 miljard euro geïnvesteerd door bedrijven en ook dat is een achteruitgang (-2 procent). De vrees voor handelsconflicten en importtarieven – farma en chemie zijn goed voor 66 procent van de totale Belgische export naar de Verenigde Staten – wakkert de onrust nog aan.
Wel een lichtpunt: de investeringen voor onderzoek en ontwikkeling zijn gestegen naar een recordniveau van 6,8 miljard euro, vooral dankzij inspanningen bij de farma- en biotechbedrijven.
Immense regeldruk
“De cijfers zijn geen reden tot optimisme, maar ze mogen ook niet leiden tot doemdenken”, zegt Essenscia-voorzitter Jan Remeysen, die ook CEO van BASF Antwerpen is. “We moeten ze vooral gebruiken als hefboom om tot politieke urgentie te komen.”
“De cijfers zijn geen reden tot optimisme, maar ze mogen ook niet leiden tot doemdenken. We moeten ze vooral gebruiken als hefboom om tot politieke urgentie te komen”
Jan Remeysen, Essenscia-voorzitter en CEO van BASF Antwerpen
De sector klaagt al jaren over de immense regeldruk en de hoge energieprijzen die zijn concurrentiepositie tegenover Amerikaanse en Chinese bedrijven sterk verzwakken. Het is volgens Essenscia geen toeval dat het grootste jobverlies net bij die energie-intensieve chemiebedrijven zit.
Afgelopen weekend kondigde premier Bart De Wever (N-VA) in een interview met ATV aan dat hij nog dit jaar maatregelen wil nemen om die energiekosten voor de bedrijven draaglijker te maken. Essenscia vraagt onder meer om lagere nettarieven voor de industrie. Ook Europa wil met zijn Clean Industrial Deal, die eind februari in Antwerpen werd voorgesteld, tegemoetkomen aan de verzuchtingen van de bedrijven.
