De faillissementencijfers liegen er niet om: de transportsector bloedt. In het Vlaams Gewest gingen vorig jaar 675 bedrijven in transport en logistiek over de kop. Dat is 5,5 procent meer dan in 2023, dat al een recordjaar was. Zeker bij de (kleinere) transporteurs, de vele kmo’s die de sector in Vlaanderen kenmerken, is er een kaalslag bezig.
Frank Moreels, voorzitter van transportbond BTB-ABVV, vraagt al jaren om meer controles van chauffeurs van firma’s die zich in het buitenland hebben gevestigd, voornamelijk Oost-Europa. Daar moeten ze minder taksen betalen. Maar vaak gooien ze voor hun werknemers ook de arbeidsregels overboord, zoals de rij- en rusttijden. Daardoor kunnen ze sterk onder de prijs van de Belgische concurrenten blijven.
“Vorige week kreeg ik bezoek van een vader en zoon die samen een familiaal transportbedrijf runnen. Enkele dagen later kreeg ik eenzelfde noodkreet te horen van een van de grootste transporteurs van ons land. Zij houden zich aan de strenge Belgische wetgeving, maar door die oneerlijke buitenlandse concurrentie kunnen zij zich nog amper handhaven”, zegt Moreels.
Meer inspecteurs
De sleutel ligt volgens hem bij de overheid. “Het ontbreekt niet aan regels, het ontbreekt aan de wil om ze te doen naleven. Meer inspecteurs zijn een noodzaak, ik denk dat er nog geen tien actief zijn in Vlaanderen. De aanpak moet ook anders. Nu kondigen ze die grote acties op voorhand aan. Dat is jagen met de fanfare op kop.”
Die extra controles verdienen zichzelf terug, stelt hij. “Eén aangekondigde controle in Zeebrugge leverde 250.000 euro op in amper een dag tijd. Stel je voor wat tien inspecteurs elk weekend kunnen realiseren. Zeker als je ook nog de boetetarieven verhoogt voor meer afschrikking.”
Te hoge loonkosten
Bij de transporteurs kunnen ze zich vinden in de verzuchtingen van BTB. “Wij hebben de indruk dat de regels nu bitter weinig gecontroleerd worden. Grote controleacties op parkings, dat zijn er misschien twee of drie per jaar”, zegt Philippe Degraef, directeur van sectororganisatie Febetra.
Bij de FOD Mobiliteit kregen we ondanks herhaaldelijke pogingen niemand te pakken voor een reactie of voor cijfers over het aantal controles en inspecteurs.
Het probleem gaat ook ruimer volgens Febetra. De loonkosten waren al hoog en zijn de voorbije jaren sterk gestegen. “Chauffeurs van buitenlandse firma’s houden op het einde van de maand netto ongeveer evenveel over als de Belgische, maar de kosten voor die werkgever zijn véél lager. Die verschillen tussen Oost- en West-Europa zullen nog wel een tijdje aanhouden”, zegt Degraef.
Volgens recente cijfers van het Instituut wegTransport & Logistiek België (ITLB) kampt een op de zeven transportbedrijven in ons land met betalingsproblemen, waar dat in 2023 nog een op de negen was.
Ook rol voor bedrijven
Moreels wijst ook op de rol van de grote bedrijven in ons land, die oneerlijke buitenlandse firma’s blijven inschakelen. “Enkel en alleen de prijs telt, niet wie het transport uitvoert en hoe dat gebeurt. Hoelang blijven zij een oogje dichtknijpen? Zij dragen een verpletterende verantwoordelijkheid in dit verhaal.”
Een van die grote spelers die de BTB noemt in zijn open brief, is Carrefour. De warenhuisgroep zegt dat hij in zijn contracten met transporteurs een ethisch charter met verplichtingen laat opnemen, waar ook het respecteren van de arbeidswetgeving in vervat zit. Daarnaast stelt Carrefour dat het marktconforme prijzen betaalt, “wat betekent dat de chauffeurs een eerlijke verloning krijgen”.
