ANTWERPEN - De komende weken laten we enkele topondernemers aan het woord in onze reeks Klare Kijk. Ingrid Ceusters staat al bijna 25 jaar aan het hoofd van vastgoedbedrijf CEUSTERS. Ook al heeft de coronacrisis een belangrijke economische impact, ze heeft ook kunnen genieten van de lockdown. "Ik heb de voorbije maanden meer tijd gehad voor privézaken, natuurlijk met respect voor de beperkte bubbel waarin we moesten leven. De rust in de stad en het contact met de natuur hebben me enorm veel deugd gedaan, zeker ook dankzij het mooie weer."Corona lijkt een reset te zijn voor de economie. Hoe anders zal die eruitzien voor en na corona?
Ingrid Ceusters: "Niemand heeft een glazen bol, dus het is niet eenvoudig om vandaag al te weten hoe de economie zal evolueren. Als we alles kunnen voorzien, dan zouden er trouwens geen crisissen meer zijn. Het grote verschil met de financiële crisis is dat de fundamenten van de economie ditmaal steviger zijn. Deze crisis is ook niet het gevolg van een bubbel, waarvan we allemaal wel weten dat die vroeg of laat zal ontploffen en dus te voorzien is, maar van een pandemie die onverwacht en hard toesloeg. De globalisering zorgde ervoor dat het coronavirus snel een wereldwijd probleem werd, maar ik geloof dat het herstel, precies door diezelfde globalisering, ook wel eens snel zou kunnen gaan. Ik denk dus niet dat er een structurele reset volgt. De wereld is een dorp geworden en de voordelen daarvan kunnen we niet meer missen. Bovendien vergeten de mensen snel. We hebben nu vooral nood aan krachtig leiderschap en goede communicatie om de economie, en dus ook de maatschappij, weer op de rails te zetten. Dit geldt zowel voor onze bedrijfsleiders als onze politieke leiders."
Velen stellen zich nu vragen bij onze afhankelijkheid van het buitenland, bijvoorbeeld dat we voor essentiële zaken zoals mondmaskers alles moeten gaan vragen in China, alsof wij dat ook niet kunnen?
Ingrid Ceusters: "We kunnen de klok niet meer terugdraaien. We hebben in het verleden beslist om bepaalde activiteiten af te stoten naar de lageloonlanden. De internationale handel werd ook als vanzelfsprekend ervaren. Ik ben ervan overtuigd dat dit zo zal blijven. Initiatieven om lokale maak- en dienstenbedrijven te steunen, de arbeidsgraad te verhogen, het klimaat te sparen van onzinnige transporten én het ondernemerschap lokaal te verankeren, verdienen alle steun. Dit moet gestimuleerd worden door de overheid en gedragen door een breed maatschappelijk platform."
Is het in deze tijden een kwestie van survival of the fittest? Of moeten we proberen zo veel mogelijk bedrijven te redden?
Ingrid Ceusters: "Persoonlijk vind ik dat elk bedrijf de hulp moet krijgen die het verdient. Bedrijven die vandaag bij ‘the fittest’ worden gerekend zijn daarom niet altijd bedrijven met een langetermijnvisie. Nochtans is net dat wat het ‘oude’ Europa nodig heeft. De volgende generaties hebben, om een modewoord te gebruiken, vooral ‘perspectief’ nodig. Elk bedrijf waar hard en op een integere manier wordt gewerkt, verdient het om gesteund te worden en alle kansen te krijgen om een toekomst voor zijn medewerkers te creëren."
Doet de overheid het juiste om onze economie overeind te houden? Wat had u anders gedaan?
Ingrid Ceusters: "De overheden hebben, elk op hun niveau, de correcte maatregelen genomen om de neergang van de economie te stoppen. De communicatie kon wel beter, want die was soms onduidelijk. Ik kijk dan ook met een ietwat jaloerse blik naar Duitsland en hoe Angela Merkel daar de situatie aanpakt met haar stijl van communicatie en crisismanagement. Dankzij haar kennis van zaken is ze zeer geloofwaardig."
Welke impact zal deze crisis hebben op de globalisering en digitalisering?
Ingrid Ceusters: "Deze crisis zal de globalisering en digitalisering van de economie niet stoppen. Hooguit zal er sprake zijn van een tijdelijke stilstand, ik schat één jaar, omwille van een aantal onzekerheden o.a. over de verspreiding van het virus. We zullen minder reizen en meer videoconferenties houden. Misschien zullen ook een aantal digitaliseringsprojecten ‘on hold’ gezet worden wegens budgettaire onzekerheden? Maar als de juiste lessen worden getrokken, ben ik ervan overtuigd dat we een eventuele tweede opstoot van het virus beter de baas zullen kunnen. De impact op de globalisering en digitalisering zal dan ook minder groot zijn."
Wat was de meest hoopgevende/creatieve oplossing die u zelf bedacht of die u zag passeren?
Ingrid Ceusters: "De solidariteit tussen onze medewerkers gaf me een warm gevoel. Het is niet leuk om tijdelijk werkloos te zijn, het is ook niet eenvoudig om verplicht thuis te moeten werken en ondertussen voor je kleine kinderen te moeten zorgen. Iedereen had zijn of haar problemen of beperkingen, maar we gingen er samen voor en dat geeft mij hoop voor de toekomst. Ik was ook aangenaam verrast door de burgerzin van de meeste Belgen. De hygiëne- en afstandsregels werden zeer goed opgevolgd."
Welke boodschap of tips kunt u meegeven aan collega-ondernemers?
Ingrid Ceusters: "Blijf hard werken, kijk vooruit, let op de kosten, met andere woorden laat je leiden door het gezonde boerenverstand. En vooral: tijdig en open communiceren. Achteraf denken we allemaal trouwens dat we sommige dingen beter anders hadden aangepakt, maar dat is net positief: ondernemers zijn ook maar mensen. We zijn niet onfeilbaar, maar wel zeer gedreven."
Deze reeks met getuigenissen van topondernemers over de coronacrisis, loopt ook in de andere regio’s van Made In. Zo kan je deze week de ‘Klare Kijk’ terugvinden van onder meer Mathi Gijbels (Gijbels Group), Paul Renson (Renson), Dirk Deroose (Willy Naessens Group), en Glenn Roggeman (AED Group).
