In de gebouwen van maatwerkbedrijf Stroom maatwerk in de Antwerpse wijk Luchtbal huist sinds een jaartje Stock, het keramiekatelier van Charlotte en Sander. Hier geen draaischijven waaraan creatieve zielen met hun handen natte klei omvormen tot borden, tassen, vazen of wat dan ook. Hier geen natte klei tout court. Wel bakken oud servies, een machine om dat servies te zandstralen en een spuitcabine om een nieuwe glazuurlaag aan te brengen.
“Een goede twee jaar geleden brachten we een bezoekje aan het magazijn van de Kringwinkel”, vertellen Charlotte en Sander terwijl ze een rondleiding geven in hun atelier. “Wat daar bij elkaar staat aan borden, tassen en kommen waar zelfs zij niets meer mee kunnen doen omdat het losse, gedateerde stuks zijn: ongelooflijk. Voor ons was dat een eyeopener. We namen enkele dozen mee naar huis en zijn vrijwel meteen beginnen nadenken wat we ermee konden doen.”
Een kale reis
De twee zijn vrienden en oud-collega’s. “We werkten samen voor een ontwerpbureau dat aan duurzame en circulaire productontwikkeling deed”, zegt Sander. “Daar merkten we hoe veel goede ideeën er om allerlei redenen uiteindelijk toch weer in de frigo belandden. Te moeilijk. Niet haalbaar. Ik denk dat we daardoor extra hard de drive voelden om dit wél te doen slagen.”
Charlotte glimlacht. “Al snel leek het ons logisch om de borden te zandstralen en opnieuw te glazuren. Waarom niet? We zijn erg naïef aan de uitwerking van dat plan begonnen, namen het heft in eigen handen en zijn in Portugal verschillende keramische fabrieken gaan bezoeken.”
Maar dat sloeg tegen. “We legden ons idee op tafel, maar een voor een verklaarden die producenten ons voor gek.” Toch bleven ze hun idee doorduwen. “Want aan de productiekant viel ons idee dan wel op een koude steen, consumenten reageerden wél steevast positief. Mensen staan hier wel degelijk voor open.”
De teleurstellende studiereis naar Portugal deed hen beslissen om de zaken over een andere boeg te gooien. Ze klopten aan bij verschillende maatwerkbedrijven die mensen tewerk stellen met een afstand tot de arbeidsmarkt. “Want als we onze productie wilden opschalen, dan hadden we daar zowel mensen als infrastructuur voor nodig.”
Uiteindelijk vonden ze gehoor bij Stroom maatwerk. “Het koppelen van de sociale economie aan ons productieproces, is in onze ogen zelfs een extra win binnen onze duurzaamheidsvisie.” Een mening die ook Vlaanderen en de stad Antwerpen met hen delen, waardoor ze op subsidies konden rekenen om de nodige machines aan te kopen en om hun project verder uit te rollen.
Een droomverhaal
Zo komt het dat Joy Mariën (33) sinds een jaar elke vrijdag plaatsneemt aan de zandstraalmachine in het atelier. Via Stroom maatwerk werd ze geselecteerd om het oude servies dat Charlotte en Sander in bulk aankopen via verschillende kringloopcentra, te ontdoen van zijn oubollige glazuurlaag.
“Ik werk al bijna veertien jaar voor Stroom”, vertelt Joy. “Van zodra ik mijn middelbaar afrondde, ben ik hier aan de slag gegaan. Ik heb echt al vanalles gedaan. Zo werkte ik onder meer in een medisch bedrijf, waar ik hielp bij het lijmen van protheses. Ik heb een tijdlang boxen ingepakt en ik heb ook in de haven gewerkt, waar ik magazijnen keerde. Dat was heel zwaar werk en niet echt mijn ding”, zegt ze ietwat verlegen.
Voor haar was het een verademing om voor Stock aan de slag te mogen gaan. “Mijn job in het atelier combineer ik de overige werkdagen met het monteren van elektronica”, legt ze uit. “Ik ben best handig en vindt het allebei leuk. Maar wanneer ik hier mag zandstralen, geeft me dat ontzettend veel voldoening. Eerst haal ik de tekening eraf en dan maak ik de borden en tasjes proper. In het begin vond ik dat best een moeilijke taak. Je mag niet te hard maar ook niet te zacht stralen. Maar nu ik het onder de knie heb, vind ik het zalig. Het eindresultaat is onherkenbaar en ik kan deze taak in alle rust, op mezelf uitvoeren. Dat vind ik top.”
Jonny Coulon, CEO van Stroom maatwerk knikt haar bemoedigend toe. “Meer en meer maatwerkbedrijven zetten de stap om samen te groeien met jonge ondernemers. Stock is een uniek concept. Het is een droomverhaal en wij kunnen als maatwerkbedrijf mee helpen om dat mooie verhaal waar te maken. Dit is meer dan bandwerk. Onze mensen dragen hier bij aan een duurzaam verhaal. Daar willen we naar de toekomst toe nog meer op inzetten.”
Het is het maatwerkbedrijf dat instaat voor de begeleiding van Joy. “We zorgen voor nieuwe uitdagingen en voor afwisseling zodat ze persoonlijk kan groeien.”
Eigen glazuurreceptuur
Wanneer Joy het oude servies ontdaan heeft van zijn verouderde jasje, is het aan Charlotte en Sander om het naakte steengoed een moderne twist te geven. “In onze spuitcabine geven we de borden en tassen een nieuwe glazuurlaag”, legt Charlotte uit. “Op dit moment hebben we gekozen voor een uniforme, frisse glazuurlaag omdat er al een grote variatie in vormen aanwezig is. Zo is het toch duidelijk dat je een product van Stock aankoopt.”
Tot nog toe kocht het duo de glazuur altijd in grote potten aan bij een producent. “Maar bedoeling is wel dat we binnenkort onze eigen glazuur kunnen maken. Op dit ogenblik zitten we samen met een keramiste die ons helpt bij het opstellen van een recept. Ook dat was niet evident: iemand vinden die ervoor openstond om te werken aan een glazuurreceptuur dat werkt voor ons proces.”
Maar stilaan naderen ze de eindfase. “En wanneer ons receptuur op punt staat, willen we gaan experimenteren. Enerzijds met nieuwe kleuren, anderzijds door samen te werken met artiesten voor exclusieve, geschilderde reeksen.”
En wanneer Joy er klaar voor is, zullen Sander en Charlotte haar ook het glazuurproces aanleren. Daar kijkt ze wel naar uit. “Idealiter krijgt Joy na verloop van tijd daarbij hulp van een collega, zodat we verder kunnen opschalen. Maar dit alles doen we natuurlijk gestaag. Want dat is hoe maatwerk werkt: stapje per stapje krijgen de medewerkers nieuwe vaardigheden aangeleerd. En op onze beurt krijgen wij de vrijheid om hier bij Stroom te experimenteren zodat we ons proces efficiënter kunnen maken.”
Passieproject
Na het glazuren, gaat het servies de oven in en wordt het op 1150 graden gebakken. Gaat alles goed, dan komt het steengoed na afloop van het bakproces uit de oven en is het klaar voor verkoop.
“Momenteel kunnen mensen ons servies aankopen via onze webshop. Nu ons productieproces ongeveer op punt staat, willen we van het komende jaar gebruik maken om ons merk breder uit te dragen en het ook aan te bieden op enkele verkooppunten in Antwerpen. Want mensen bekijken servies toch graag even in het echt alvorens het aan te kopen. Aan die vraag willen we tegemoet komen.”
Afgelopen jaar liepen de eerste bestellingen binnen. “Zeker tijdens de feestdagen, mochten we voor het eerst ons Stock servies opsturen naar mensen buiten ons eigen netwerk. Een heel mooi moment”, lachen ze. Maar behalve op particulieren, richten ze hun pijlen ook op de horeca. “Zeker op restaurants en cateringbedrijven die een duurzaam verhaal uitdragen. Voor hen is het een extra troef om dat verhaal ook door te trekken in hun servies.”
En de twee dromen groots. “Je kan zo veel kanten op als je ons concept verder uitdenkt. Op termijn hopen we te gaan voor een volledig duurzaam gedekte tafel. Van servies tot tafellinnen en glazen. Er zijn zo veel mogelijkheden en we hebben nog 1001 ideeën.”
“Onlangs kregen we bijvoorbeeld de vraag van een klant om een oud servies waaraan ze erg gehecht was, weer in ere te herstellen. Op de borden zaten duidelijke gebruikssporen. Het is ons gelukt om de print te bewaren, enkel de bovenste glazuurlaag weg te halen en er een nieuwe afwerklaag over te leggen. Het resultaat was behoorlijk verbluffend. De borden zagen er weer uit als nieuw.”
Als het van Charlotte en Sander afhangt, staat Stock dus nog maar in zijn kinderschoenen. “Het is ons passieproject”, zeggen ze. “We verdienen er nog niets aan en het zijn vaak onze avonden en weekends die in het teken van Stock staan.” Maar dat vinden ze prima. “Stock is op dit moment niet onze hoofdjob, maar wie weet zal dat ooit veranderen?”
Op 21 januari mochten Charlotte en Sander voor hun werk met Stock een zilveren Henry van de Velde Award in ontvangst nemen binnen de categorie ‘Habitat’. Die awards bekronen Vlaamse ontwerpers, bedrijven en projecten die dankzij het slim inzetten van design een positieve impact hebben op de samenleving, het milieu en de economie. Een mooie erkenning en een boost voor hun zelfvertrouwen. “Want verder bouwen aan Stock geeft ons gewoon heel veel voldoening.”
