Vandaag is bakkerij Mens gevestigd in de Wasserijstraat in het centrum van Herentals. De vorige thuishaven was een pand in de schaduw van de Zandpoort. De in 1868 geboren Frans ‘Sus’ Mens trok op 18-jarige leeftijd naar Mechelen om er de bakkersstiel te leren en vestigde zich later in Herentals. De Sus Mens van nu heeft zijn overgrootvader niet meer gekend.
Paarden
“We weten nog wel dat hij een zeer vooruitstrevende bakker was. Voor stroomkracht de bakkerijmachines konden aandrijven, werd er gebruikgemaakt van paarden die via een ingenieus systeem voor de nodige pk’s zorgden. We weten ook nog dat de eerste Sus ooit naar Engeland trok om er zijn eerste broodlijn te gaan aankopen.”
Bakkerij Mens kan wellicht een klein geschiedenisboek vullen.
Sus Mens: “Veel materiaal is er niet overgebleven. Ik heb nog wel een boek teruggevonden waarin de aankopen van het meel werden bijgehouden. Zo werd er in 1920 welgeteld 99,75 frank of ongeveer 2,5 euro betaald voor vijftig zakken meel. Nu moet je weten dat er 100 kilogram in zo’n zak zat. We spreken dus over vijf ton. Vandaag betaal je ongeveer 60 eurocent voor één kilogram. Reken het verschil maar uit. We weten ook nog dat de bakkerij tijdens de Eerste Wereldoorlog volledig is afgebrand. In de beginperiode draaide alles om brood. Het is pas na de Tweede Wereldoorlog dat er volop met kleingoed en patisserie werd begonnen.”
Vandaag heeft bakkerij Mens één verkooppunt. Dat was ooit anders.
Sus Mens: “Inderdaad, toen ik in de jaren tachtig de zaak van mijn vader overnam, hadden we een twintigtal verkooppunten in Herentals en omgeving die vanuit Herentals werden beleverd. Ik heb dat bewust afgebouwd. Als je zoveel winkels moet gaan beheren zou ik veel meer een manager zijn geworden dan een bakker. Dat wilde ik niet. Ik wilde van zeer dichtbij betrokken blijven bij het maken van ons product. Zelf aan de oven staan dus, zoals ik nu nog steeds doe. Daarnaast mag het ook duidelijk zijn dat het steeds moeilijker werd om voldoende geschikt personeel te vinden om zo’n groot geheel in goede banen te leiden.”
Er is wellicht nog veel meer veranderd door de jaren heen?
Sus Mens: “In de tijd van mijn vader had je alleen wit en grof brood, en rozijnenbrood op zondag. Vandaag hebben we elke dag meer dan twintig broodsoorten in de aanbieding. Terwijl er vroeger op weekdagen amper een vlaai werd verkocht, wil de klant nu dagelijks kunnen kiezen uit allerlei patisserie. En een bakkerij waar je geen kaas of charcuterie kunt kopen, is ondenkbaar geworden.”
Jullie verkopen ook nog steeds de Herentalse Boomkes.
Sus Mens: “Dat is een verhaal op zich. In 1983 organiseerde de stad Herentals een wedstrijd onder de bakkers om een lekker baksel te bedenken waarmee de stad kon gepromoot worden. Het idee was dat de winnende creatie nadien in alle bakkerijen die aan de wedstrijd hadden deelgenomen, mocht verkocht worden. Bakker Erik Gils won met een dubbel amandelkoekje in de vorm van een boom. Die boom verwijst uiteraard naar het wapenschild van de stad Herentals waarop een boom centraal staat. Tussen de twee lagen van het koekje zit een vulling van marsepein. De lekkernij bestaat ondertussen dus 42 jaar, maar mensen blijven ernaar vragen. We hebben ze alle dagen in huis, los of mooi ingepakt.”
Je hebt ook ooit witlooftaartjes verkocht?
Sus Mens: “In 2015 maakte ik deel uit van het Belgische team tijdens de International Bakery Cup, een soort van wereldkampioenschap voor bakkers in het Italiaanse Rimini. De bedoeling van de wedstrijd was vernieuwend uit de hoek te komen. Ik ben toen gegaan voor een hartig gebak met witloof waarin ook kaassaus werd verwerkt. Heel wat mensen trokken rare ogen. Bijvoorbeeld de deelnemers uit Taiwan, die niet vertrouwd zijn met witloof. Maar de beoordeling was goed. Nadien hebben we die taartjes nog een tijdlang verkocht in de winkel.”
Echtgenote Nancy mengt zich in het gesprek: “Misschien moet je die nog eens keertje maken, want ik vond die wel lekker, zeker in de winter.” Sus Mens: “Ik zal het u leren.” (glimlacht in de richting van zoon Jorne, red.)
Ik wil de speculoos van Mens buiten Herentals beter bekend maken.
Jorne Mens, bakker
Jij was voorbestemd om je vader op te volgen?
Jorne Mens: “Toen ik een jaar of 10 was, stonden er drie beroepen op mijn lijstje: advocaat, dierenarts en bakker. Het heeft er dus altijd wel een beetje ingezeten. Voor mijn opleiding ben ik naar Ter Groene Poorte in Brugge getrokken. Deze school staat immers hoog aangeschreven voor de vakmensen die ze afleveren. Ik ben momenteel 25 en draai al vijf jaar mee in de zaak die ik straks met veel ambitie en samen met m’n vriendin Paulien zal verderzetten. Wanneer dat exact gaat gebeuren zijn we nog volop aan het bespreken.”
Hoe zie jij de toekomst?
Jorne Mens: “Het is zeker de bedoeling om een groei te realiseren. En dan heb ik het niet meteen over een tweede of een derde winkel. Het is wel zo dat we bekend zijn voor onze speculoos die we hier nog altijd op een ambachtelijke manier maken en volgens een recept dat over de generaties heen ongewijzigd is gebleven. Ik zie het als een uitdaging om de speculoos van Mens ook verder buiten Herentals bekend te maken.”
Hoe boks je als kleine bakkerij op tegen supermarkten?
Jorne Mens: “Door kwaliteit te bieden. Door het deeg tijd te geven om even te rusten voor je gaat bakken. Door persoonlijke service te bieden in onze winkel en door bijvoorbeeld op zondag de ganse dag open te zijn. Onze sterkte is ook dat we alles nog zelf doen. Ik denk dat we hierin behoorlijk goed zijn. Anders was de zaak al lang dicht geweest en was er geen verjaardag om te vieren.”
135 jaar Bakkerij Mens wordt gevierd op 18 mei. Wat mogen de klanten verwachten?
Sus Mens: “De klanten zullen onthaald worden met een hapje en een drankje. Daarna krijgen ze een rondleiding in de bakkerij die volop in werking zal zijn. We hebben ook verschillende gasten die met hun specifiek product op een ambachtelijke manier bezig zijn. Ik denk dan onder meer aan de brouwerij Leysen uit Herentals. Ooit hebben we voor hen Baskwadderbrood gebakken op basis van producten die in het Baskwadderbier zitten. Nu hebben zij een biertje ontwikkeld op basis van oud brood uit onze bakkerij. Bart Buls komt muziek maken, eigenlijk ook een beetje op ambachtelijke wijze.”
Logo
Bij de 135ste verjaardag hoort ook een nieuw logo dat straks op broodzakken en taartendozen zal afgedrukt worden. “We hebben gekozen voor een soort van wapenschild dat klassiek, maar toch ook modern oogt”, legt Jorne uit. “De ‘M’, die al in ons logo stond, hebben we behouden, de ‘S’ is verdwenen. Zo kunnen we het logo straks blijven behouden mocht er een zesde generatie komen die ons familiebedrijf wil verder zetten.”
