Ooit was het Casino van Mol-Gompel het paradepaardje van de machtige glasfabriek Glaverbel. In het imposante fabriekshotel uit 1926 logeerden vooraanstaande gasten en dineerden directeurs met de koning, maar vonden ook de volkse bals van de harmonie plaats en had de voetbalclub van de fabriek er haar kleedkamers.
Verval
Met de achteruitgang van de glasfabriek keerde echter ook het tij voor het Casino. Na een eerste verkoop ging het hotel er zienderogen op achteruit. Hoewel het gebouw ondertussen de status van beschermd monument had verkregen, geraakte de grandeur van deze unieke architecturale parel in de Kempen hopeloos in verval. Het werd ingenomen door krakers en een tijdlang was het een discotheek. Het was slechts wachten tot het pand door complete verwaarlozing finaal door de knieën zou gaan. Hoop op redding was er nauwelijks.
Redder
Tot in 2019-bij een tweede verkoop – uit het niets een redder opdook in de figuur van Lawrence De Belder, een man die totaal vreemd was aan de streek. Hij was afkomstig uit Tienen en neergestreken in Breda. Toen hij het Casino op Immoweb zag passeren, werd hij – zo verklaarde hij bij de aankoop meteen verliefd op het gebouw. Terwijl niemand nog een cent gaf voor de ruïne beweerde hij, door al het puin heen, mogelijkheden voor het pand te zien. “Ik wist toen al dat het mogelijk was om het in zijn oude glorie te herstellen”, voorspelde hij.
Intensieve renovatie
En kijk: vandaag – zes jaar later – staat Lawrence ons trots op te wachten aan de voet van de hoge trappen die leiden naar het Casino. Sinds deze maand heeft zijn vzw Casinovatief een exploitatievergunning gekregen voor het gebouw. Na drie jaar intensieve renovatie is het moment aangebroken om de buitenwereld te laten kennismaken met het uit zijn as herrezen monument. Sinds deze maand is het Casino twee dagen in de week open: op dinsdag en zondag vanaf 14 uur. Je kan er iets komen drinken en ’s avonds een optreden meepikken. “Nog veel te weinig mensen weten wat we hier al die jaren hebben gedaan”, zegt hij. “Het wordt tijd dat iedereen ermee kan kennismaken.”
Cercle privé
Lawrence leidt ons eerst naar een zaaltje dat vandaag tot het Casino-café is omgedoopt, maar dat vroeger de cercle privé was, de wat chique naam voor de eet- en verpooszaal waar de directieleden van de glasfabriek zich na het diner terugtrokken om te genieten van sigaren en cognac. Het vertrek was volledig opgetrokken in hout en is vandaag in al in zijn glorie hersteld. “We gaan dit gebruiken als zaal voor meer intieme optredens”, vertelt Lawrence. “Het biedt plaats aan zo’n 50 personen. We hebben een team van zes vrijwilligers die de programmering en de organisatie van de optredens op zich nemen. Dit jaar zijn er al zestig bands geprogrammeerd. We kiezen vooral voor lokale groepen. De optredens zijn gratis en de bands treden op voor ‘de klak’.” Die klak heeft Lawrence opstaan. “Het is de meest bekende klak van Gompel”, lacht hij.
Paradepaardje
Dan gaat Lawrence ons voor naar het paradepaardje van het Casino: de feestzaal. Deze imponerende en luisterrijke ruimte maakte destijds op alle bezoekers een onvergetelijke indruk. Maar bij de aankoop was ze totaal vervallen, ten prooi aan vandalen en eigenaars die zonder scrupules de ziel van het gebouw vernietigden. Nu staan we weer met open mond te kijken naar de metamorfose die de zaal heeft ondergaan. We vergapen ons aan een warme ruimte waarin het gedempt licht weer binnenvalt door een koepel met gekleurd glas. “De originele zaal was volledig verdwenen onder de rommel”, zegt Lawrence. “We hebben de vermolmde muren moeten herstellen en het dak moeten restaureren. De oorspronkelijk katrollen waarmee de toneeldoeken werden opgehaald, mochten we van de brandweer niet gebruiken. We moesten die vervangen door een stalen structuur. Nu is het een volwaardige podiumzaal die we gaan gebruiken voor klassieke concerten.”
In tranen
Drie jaar heeft de renovatie geduurd. In hoeverre verschillen de zalen vandaag nog van de oorspronkelijke ruimtes, vragen we Lawrence. “Er is nauwelijks verschil”, zegt hij. “Mensen die hier op bezoek komen, zijn vaak in tranen. Vooral oudere mensen die hier als kind zijn geweest. Tot in de jaren tachtig werd er nog een café gehouden. De uitbaatster is hier geweest. Ook zij kon haar tranen nauwelijks bedwingen. Het gerenoveerde gebouw roept zo veel herinneringen op.”
Of dit een mirakel mag genoemd worden, opperen we. “Ik noem het geen mirakel”, antwoordt hij nuchter. “Het is gewoon keihard werken geweest. Vanuit commercieel oogpunt kon hier je er niet aan beginnen. Het moest puur vanuit passie en liefde gebeuren. Ik heb er mijn job voor opgezegd en er veel spaargeld in gestoken. Er is geen bank die je hiervoor geld leent. Maar ik had al van in het begin mijn visie op de renovatie. Ik wist hoe het moest verlopen.”
Vanuit commercieel oogpunt kon hier je er niet aan beginnen. Het moest puur vanuit passie en liefde gebeuren. Ik heb er mijn job voor opgezegd en er veel spaargeld in gestoken.
Lawrence De Belder, redder van Casino
Veel regels
Hoewel Lawrence een monument heeft gered, betekent dit niet dat hij op veel steun heeft kunnen rekenen. “Een monument betekent vooral veel regels waaraan je je moet houden bij de verbouwing”, zucht hij. “Overheden stellen hoge eisen, maar geven weinig ondersteuning. Ze doen vooral heel moeilijk.” Om dat te staven, neemt hij ons mee naar een vestibule. Hij wijst ons een nieuwe trapleuning aan. “De oorspronkelijke leuning was afgezaagd toen ik het kocht”, zegt hij. “Van Erfgoed Vlaanderen moest ik die in zijn originele staat herstellen. Het heeft twee en een half jaar geduurd voor de schijnwerker ze af had.”
Een monument betekent vooral veel regels waaraan je je moet houden bij de verbouwing. Overheden stellen hoge eisen, maar geven weinig ondersteuning. Ze doen vooral heel moeilijk.
Lawrence De Belder, redder van Casino
“En neem deze deur”, zegt hij. “Ook die moest exact dezelfde zijn als de oorspronkelijke. Maar de brandweer kwam inspecteren en stelde dat het een brandwerende deur moest zijn. Ik heb uiteindelijk één firma gevonden die in staat was om zo’n deur te maken. Ze heeft me 10.000 euro gekost. Ik heb in de renovatie tot nu toe al meer dan 500.000 euro gestoken bovenop de aankoop van het gebouw.”
Vrijwilligers
Wel kon hij de voorbije jaren bij de opbouw rekenen op een legertje enthousiaste vrijwilligers. Veel gepensioneerden uit de buurt staken de handen uit de mouwen, maar ook jongeren uit alle windstreken daagden op. “We hebben ons project voorgesteld op tal van onlineplatforms die jongeren aantrekken”, zegt Lawrence. “Het zijn gasten die een jaartje door Europa reizen. Ze strijken hier twee weken neer en in ruil voor logement werken ze mee. Nu zijn een Duitse en een Albanese jongen klusjes aan het opknappen. Maar evengoed komen ze uit Japan naar Gompel.”
Hotel
Wie Lawrence wegzet als een naïeve dromer mag zijn mening herzien. Achter de renovatie van het Casino steekt een weldoordacht businessplan. De man heeft zijn sporen verdiend als projectmedewerker bij Janssen Pharmaceutica. “Ik deed projecten van miljoenen dollars en had gewerkt met aannemers en gemeenten”, geeft hij aan. Ook het Casinoproject is hij met een zakeninstinct gestart. Zo wordt binnenkort gestart met begonnen met de tweede fase van de heropbouw: de renovatie van de bovenverdiepingen. Een aannemer zal er een hotel optrekken met 18 kamers. Acht gewone kamers voor rondtrekkende muzikanten of mensen in nood, tien kamers voor toeristen en twee bruidssuites. Terwijl de benedenverdieping een sociaal karakter heeft en wordt uitgebaat door de VZW Casinovatief moet het hotel en de organisatie van onder meer trouwfeesten voor de nodige inkomsten zorgen.
Balans
“De bovenverdieping is het commerciële gedeelte waarmee we alles in balans houden”, zegt Lawrence. “Onze vzw heeft geluk als doel. We streven ernaar dat geluk voor iedereen toegankelijk moet zijn. Binnenkort starten we ook met een sociaal restaurant en gaan we lezingen geven over gezond eten en mentaal welzijn.”
“Als alles voltooid is, laat ik het beheer van het Casino over aan een manager”, zegt hij bij ons afscheid. “Mogelijk begin ik dan aan een nieuw project. Of ga ik in de politiek. Een van mijn doelen wordt dan het vereenvoudigen van de renovatie van oude gebouwen.”
Meer info over het culturele aanbod van het Casino van Mol-Gompel vind je op casinovangompel.be.
