Kris toont een offerte die haar overgrootvader Guillaume ‘Giele’ Van Sas ooit schreef voor het bestuur van de Sint-Viktorkring in Turnhout: zeventien verschillende koperblazers, kostprijs 5.915 Belgische frank. “Ik heb in de winkel een klein museum ingericht”, zegt Kris. “Nonkel Stan hield alles bij en dat kunnen we nu goed gebruiken.”
Verspreid in de winkel ontdekken we allerhande knipogen naar de rijke geschiedenis van de muziekhandel Van Sas: een oeroude platendraaier, een platenhoes met de naam Thom. Van Sas, allerhande foto’s en schilderijen. “Dit is een Egmond-gitaar uit de jaren 70”, wijst Kris. “Dit merk verkocht deze gitaren via de post. Wij waren de exclusieve verdeler voor België. We waren toen ook een beetje een postorderbedrijf. Als een bestelling binnenkwam, pakte nonkel Stan zo’n gitaar in en bracht het pakje naar het station, om de gitaar naar de klant te sturen.”
De geschiedenis herhaalt zich
L’histoire se répète, alles komt terug. Ook bij muziekhandel Van Sas. “Sinds de coronapandemie hebben we ook een webshop”, vertelt Erik. “Toen bij de tweede lockdown alles weer dicht moest, heb ik me achter de computer gezet en een website gebouwd. Sindsdien verkopen we dus ook instrumenten online.”
Toen Guillaume Van Sas en zijn echtgenote in 1885 een winkeltje openden op wat toen nog de Antwerpschen Steenweg heette, maar later is omgedoopt tot de Merodelei, verkochten ze er geen muziekinstrumenten, maar rookwaren. Guillaume werkte zelf wel bij instrumentenbouwer Franz Andelhof, die meer tijd stak in het componeren van muziek dan in het bouwen van instrumenten, waardoor zijn zaak failliet ging. Giele Van Sas waagde het om zelf een instrumentenfabriek uit de grond te stampen. Hij maakte blaasinstrumenten, maar verkocht ook spreekmachienen en phonographes, de voorloper van de platenspeler.
Muzikant in cinema-orkest
De huidige winkel draagt niet de naam van Guillaume, maar van zijn zoon Thomas, hoewel Thomas zelf haast nooit in de winkel te zien was. Dat werk liet hij over aan zijn vrouw. Thomas was een begenadigde muzikant, speelde in cinema-orkesten en dirigeerde tal van harmonieën en fanfares.
We hebben zoveel artikelen in de winkel dat ik vaak nog om hulp moet vragen
Erik Van Heertum
Thomas’ zoon Stan Van Sas was niet zo’n muzikaal talent, maar wel een krak in het herstellen van instrumenten. Dat bleef hij tot op late leeftijd doen, ook lang nadat zijn nichten Kris en Ann Van Sas de zaak hadden overgenomen. “Nonkel Stan nam het initiatief om een nieuwe winkel te laten bouwen”, vertelt Kris. “Die dateert al van 1978, maar geef toe: hij oogt nog altijd erg modern.”
Sinds twee jaar staan Kris en haar echtgenoot Erik achter de toonbank. Erik hielp vroeger al een handje, maar doet dit sinds hij met pensioen ging voltijds. “Ik ben nog altijd in opleiding”, lacht hij. “We hebben zoveel artikelen in de winkel dat ik vaak nog om hulp moet vragen.”
Die artikelen, dat zijn niet enkel muziekinstrumenten en muziekpartituren, maar ook vinylplaten. “Die zijn helemaal terug”, zegt Kris. “Maar we zetten ook opnieuw in op de verkoop van cd’s. Ook die zijn aan een revival bezig. Bovendien zijn cd’s goedkoper dan vinylplaten. We merken geregeld dat een klant voor een plaat komt, maar met een cd vertrekt vanwege het grote prijsverschil.”
Voorbijgangers filmen
Buiten, voor het uitstalraam, staat een gezin. De vader haalt zijn smartphone boven en begint te filmen. “Dat gebeurt vaak”, zegt Kris. “We zijn geen alledaagse winkel. Van piano’s en violen tot zen-instrumenten, je vindt het hier allemaal. We staan nog elke dag met veel goesting in deze winkel en we hopen dat nog lang te kunnen doen. We leven in het nu, maar ik ontken niet dat ik wel eens aan de toekomst denk. Is er nog een toekomst voor dit soort winkels? Wat doet het internet? Blijft de wereld van harmonieën en fanfares bestaan? In Turnhout zijn nog twee muziekhandels, in Geel en Westmalle vind je er ook nog. Er zijn er al veel verdwenen.”
Nostalgie. Kris neemt ons weer mee naar haar minimuseum, waar een oude citer hangt. “Drie maanden geleden gekregen van de zusters Clarissen. Die hebben ze hier vele jaren geleden gekocht. Moeder overste vond dat het instrument terug moest naar waar het vandaan kwam.”
Vieren met de klanten
De 140ste verjaardag van muziekhandel Van Sas wordt uiteraard gevierd. Deze week doen ze dat met familie en vrienden en wellicht ook een bezoekje van de burgemeester. Andere momenten zijn de Record Store Day op 12 april en de Dag van de Klant op 4 en 5 oktober. “Dan leggen we onze klanten extra in de watten”, belooft Kris. “Eigenlijk doen we dat altijd”, verbetert Erik haar. Iedereen is elke dag welkom, om zeker ook eens een blik te werpen op het kleine museum in de winkel of op de kunstwerken die striptekenaar Jeroen Janssen in 2018 in de winkel maakte in opdracht van Rock Paper Pencil. “Dat zijn herinneringen die we koesteren”, zegt Kris.
