December 2017 – 2

Bijzaak: De revival van de metafoor

Op vrijdag sluiten we de week van ‘Made in Mechelen’ af met een eigenzinnige terugblik op de voorbije dagen of een vooruitblik op de komende week. Hoofdzaak of bijzaak, het maakt niet uit.

De fans van de metaforen hadden deze week reden tot juichen. Nadat deze vorm van beeldspraak de afgelopen jaren wat in onbruik was geraakt in politieke middens, zorgde de coronacrisis eigenhandig voor een revival.
Bij het gebruik van een metafoor is er sprake van een impliciete, maar onuitgesproken vergelijking. Als je bijvoorbeeld wil zeggen dat een situatie urgent is dan zou je de metafoor van een brandend huis kunnen gebruiken. De ervaren gebruikers van de metafoor, waaronder minister-president Jan Jambon, kunnen daar dan zelfs nog een laagje aan toevoegen.
Als hij bijvoorbeeld wil zeggen: ‘Ik wil scoren bij mijn kiezers door stoer te doen en mij als baas van de Vlaamse Regering te differentiëren van de maatregelen die andere deelstaten nemen”, dan maakt hij dat voor iedereen begrijpelijk door te zeggen “Ik ga vandaag de brandweer toch niet bellen omdat mijn huis volgende week misschien in brand staat”. Taalkundigen en metafoormaniakken likkebaarden bij zo’n geniale vondst.
Jambon ging trouwens verder op zijn elan door te stellen dat we ‘het gat met het virus moeten dichtrijden als één groot Vlaams peloton’. Geen gewoon groot peloton, ook geen Belgisch, Europees of internationaal peloton, maar een Vlaams peloton. Wanneer we die metafoor ‘vertalen’ dan zegt Jambon dus eigenlijk ‘Eigen volk eerst’.

Persoonlijk hou ik niet zo van vuur- of wielermetaforen. Als roeier vind ik metaforen genoeg in mijn geliefde sport. Als het bijvoorbeeld over de aanpak van de coronacrisis gaat dan heb ik het gevoel dat er in onze acht met stuurman, acht stuurmannen en slechts één roeier zitten. Het hoeft geen betoog dat we sneller zouden varen met één stuurman en acht roeiers, maar we moeten nu eenmaal roeien met de riemen die we hebben. Misschien moeten we voor een keer dan toch maar eens luisteren naar de beste stuurlui die aan wal staan… zoals de viro- en andere -logen.