Er zijn minstens drie redenen waarom Jim Ratcliffe, de zevende rijkste Brit met een vermogen dat volgens de Britse krant The Sunday Times ruim 20 miljard euro bedraagt, goedgeluimd zou moeten zijn.
Eén: op de werf van de nieuwe fabriek Project One van Ineos in Lillo zijn op dit moment 2.500 mensen aan de slag om alle buizen, stalen constructies en andere ingenieuze installaties netjes in elkaar te steken.
Twee: de bouwwerken voor Project One zitten op koers, zodat Ineos zijn twaalfde fabriek in België tegen begin 2027 kan openen. Zowat de helft van de Belgische fabrieken van Ineos bevinden zich in de Antwerpse haven of in Geel. De nieuwe fabriek, Project One, zal ethyleen leveren aan klanten in de Benelux, Frankrijk, Duitsland en nog enkele andere landen in de regio.
En drie: het zal die ethyleen naar eigen zeggen veel efficiënter kunnen produceren dan veel concurrenten, omdat Ineos van ethaan vertrekt om ethyleen te maken. Dat levert per eenheid veel meer ethyleen op dan wanneer de fabriek vanuit nafta zou vertrekken, zoals veel concurrenten doen.
Stikstofuitstoot
En toch is Jim Ratcliffe eerder somber gestemd in een interview met deze krant. “Na mijn vorige bezoek aan deze werf in de Antwerpse haven, zijn we onze vergunning in de zomer van 2023 een halfjaar kwijtgespeeld. Dat heeft ons honderden miljoenen euro gekost. Er waren tienduizenden mensen wereldwijd aan de slag om de onderdelen van deze fabriek te bouwen, en plots worden we in volledige onzekerheid gestort. En waarvoor? Voor de stikstofuitstoot die gelijkstaat aan de uitstoot van één barbecue of één koe. Komaan, zeg. Vorig jaar zijn we dan ook nog eens onze vergunning voor Ineos Aromatics in Geel kwijtgespeeld. Dat is nu ook weer in orde, maar je kan wel stellen dat het vergunningenproces in België een ramp is.”
Je hebt begin 2019 aangekondigd dat Ineos zijn nieuwe ethaankraker, een investering van meer dan vier miljard euro, in Antwerpen bouwt. Heb je inmiddels, na alles wat er is gebeurd, spijt van de keuze voor Antwerpen?
Jim Ratcliffe: “Ja, ik zou vandaag niet meer voor België of Europa kiezen. Naast de vergunningenproblematiek heb je ook nog de hoge ontslag- en loonkosten. In China of Indonesië kost een uur arbeid zes dollar. In België betaal ik 80 euro. De gasprijzen zijn in Europa vijf keer hoger dan in de Verenigde Staten. De elektriciteitsprijzen zijn ook veel hoger en dan moeten we daarbovenop ook nog eens geld betalen voor onze CO2-uitstoot. Onze concurrenten in China en de Verenigde Staten moeten helemaal niets voor die uitstoot betalen. Al ons geld gaat naar de kosten die ik hier opnoem, waardoor er niets meer overblijft om te investeren in de vernieuwing of uitbreiding van onze bestaande installaties in Europa. Door al die handicaps zal de helft van de Europese industrie in de komende tien jaar verdwijnen.”
Wat betekent dat voor de fabrieken van Ineos in België? Je stelt hier meer dan drieduizend mensen te werk in elf vestigingen, waaronder Lillo, Zandvliet, Zwijndrecht, Doel en Geel.
“Als het Europese beleid niet verandert, dan zal ik ook in België fabrieken moeten sluiten, omdat we dan niet meer kunnen concurreren met fabrieken uit de Verenigde Staten, China en het Midden-Oosten.”
Europees Commissaris Ursula Von der Leyen was in februari in Antwerpen. Ze heeft daar de Clean Industrial Deal voorgesteld, met de bedoeling om de industrie in Europa te houden. Heeft dat dan geen impact?
“Ik heb onze problemen aan Ursula Von der Leyen uitgelegd, en ik weet dat ze hier die deal heeft voorgesteld. Het probleem is dat ik niet weet wat die deal voor ons precies inhoudt. Wat ik wel weet, is dat acht van de tien grootste chemiebedrijven in Europa hier aan het wegtrekken zijn. De tien grootste chemiebedrijven in de Verenigde Staten zijn daarentegen volop aan het investeren in een uitbreiding van hun plaatselijke productiecapaciteit én in een vergroening van hun productie.”
Ineos blijft met de bouw van deze nieuwe fabriek op forse kritiek stoten vanuit milieuhoek. Dat komt onder meer omdat jullie met deze nieuwe fabriek ethyleen willen maken van ethaan, en dat ethaan is een bijproduct van schaliegas, dus van een fossiele brandstof.
“Kijk, als je niets meer van fossiele brandstoffen wil weten, dan moet je in een grot gaan wonen. Zowat alles wat in een ziekenhuis aanwezig is, wordt gemaakt van chemische producten zoals ethyleen. Hetzelfde geldt voor veel auto-onderdelen of zowat alles wat in je smartphone zit.”
Milieubewegingen zoals Bond Beter Leefmilieu verwijten je dat je met deze nieuwe fabriek extra plastic produceert, waardoor bedrijven die plastics recycleren uit de markt zouden worden geprijsd. Dat is dan slecht voor het milieu.
“Wij prijzen de bedrijven die plastics recycleren niet uit de markt. De wereldbevolking groeit, dus de vraag naar plastics zal toenemen, waardoor er extra productie van ethyleen, dus de basis voor plastics, nodig is. Wij prijzen wél oudere ethaankrakers uit de markt, die drie tot vier keer meer CO2 uitstoten dan onze nieuwe kraker in de Antwerpse haven zal doen. Onze nieuwe kraker in Antwerpen is dus goed nieuws voor het milieu uit Europa. Wij bouwen hier de meest milieuvriendelijke ethaankraker van de wereld.”
Maar kan je met deze nieuwe fabriek in de Antwerpse haven dan wel concurreren met fabrieken uit China en de Verenigde Staten?
“Ja, omdat we onze grondstoffen goedkoop kunnen importeren vanuit de Verenigde Staten en omdat we ons energieverbruik hier zwaar zullen beperken. We gaan van bij de start 60 procent van onze energiebehoefte in deze nieuwe fabriek opwekken met koolstofarme waterstof, die we zelf creëren tijdens ons kraakproces. En we kunnen dat op termijn opdrijven naar 100 procent. We zitten dus goed. Maar als Europa zijn beleid niet bijstuurt, zal deze investering een grote uitzondering zijn.”
Drie weetjes over Ineos
-
Ineos is voor zestig procent in handen van Jim Ratcliffe. De rest van de aandelen zit ook bij twee Britse zakenmannen: 20 procent van de aandelen is eigendom van Andy Currie, en de andere 20 procent zit bij John Reece.
-
Ineos heeft over de hele wereld 173 sites in 32 landen
-
De eerste wereldwijde fabriek van Ineos streek in 1998 neer in… Zwijndrecht.
