De pilootstudie kwam er op vraag van de vorige federale regering, nadat in andere landen hiermee sinds de coronapandemie werd geëxperimenteerd en er positieve effecten werden gerapporteerd, bijvoorbeeld op het vlak van productiviteit en welzijn van werknemers.
De bedoeling van de studie was om de impact van collectieve arbeidsduurverkorting na te gaan op werkgelegenheid, productiviteit, welzijn en milieu, en om de doeltreffendheid van bestaande ondersteuningsmaatregelen (zoals de tijdelijke vermindering van werkgeversbijdragen, red.) te beoordelen met het oog op toekomstig beleid.
Zo’n 270 bedrijven en organisaties namen deel aan informatieve webinars, en daarvan toonden een 25-tal interesse in de pilootstudie. Maar uiteindelijk blijkt slechts één organisatie het volledige experiment -dat liep van eind 2023 tot juni 2025- te hebben doorlopen. Drie andere bedrijven voerden ook arbeidsduurverkorting in, maar zonder wetenschappelijk opvolging.
30-tal bedrijven
De onderzoekers namen bij een 30-tal bedrijven en organisaties interviews af, om een beter inzicht te krijgen in drijfveren en belemmeringen om arbeidsduurvermindering met loonbehoud in te voeren. De resultaten suggereren dat meerdere gunstige voorwaarden tegelijk vervuld moeten zijn voordat arbeidsduurverkorting haalbaar wordt geacht.
“Die voorwaarden omvatten onder meer duidelijke verwachte voordelen (zoals meer welzijn of een sterker werkgeversimago), vertrouwen in de praktische en financiële haalbaarheid, en een gunstige omgevingscontext – met onder andere juridische duidelijkheid, politieke steun, en een geschikt momentum. Zodra één van die elementen ontbreekt, wordt de implementatie niet overwogen, uitgesteld of stopgezet”, aldus de onderzoekers. Volgens hen verklaart de “én-én-én”-logica waarom de bredere verspreiding van arbeidsduurverkorting in ons land traag verloopt.
