De uitgebreide maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) lijst verschillende scenario’s op over de (commerciële) leefbaarheid en toekomst van de regionale luchthavens van Deurne, Oostende en Wevelgem bij Kortrijk. Naast de financiële cijfers brengt het ook welzijnsfactoren als leefomgeving en gezondheid in kaart. Hoewel het rapport stelt dat het “geen eenduidig advies” bevat voor het beleid, zijn er enkele duidelijke conclusies voor Antwerp Airport.
'Subsidieslurper'
Twee tegengestelde scenario’s leveren de beste resultaten voor Antwerpen op: een sluiting of een ‘verdere ambitieuze groei’. Beide hebben significante voor- en nadelen, aldus het MKBA. Puur financieel zou een sluiting de meeste maatschappelijke baten opleveren. Maar wat dan met de vliegopleidingen, de uitvalsbasis voor drones en andere urban air mobility? Een forse uitbreiding valt dan weer niet te rijmen met de milieuvergunning – die vernieuwd moet worden tegen 2024 – en evenmin te realiseren zonder bijkomende zware investeringen en extra hinder voor omwonenden. Het meest realistische toekomstpad volgens de onderzoekers is een soort middenweg, met bijvoorbeeld extra inkomsten uit hogere landingsrechten voor zakenvluchten en compensatiemaatregelen voor wie minder CO2 uitstoot. Maar zo’n middenweg is niet mogelijk zonder subsidies.
Dat maakt dat oppositiepartij Groen in de studie een bewijs voor sluiting van deze “verlieslatende subsidieslurper” ziet. Ook actiegroep Vliegerplein is “zeker niet ontevreden” met het rapport, maar wil het nog verder analyseren. “Mijn eerste bedenking: zal de regering de moed hebben om de luchthaven te sluiten? Want dat is de enige logische consequentie. Je kunt ze niet half dicht en half open houden voor enkel opleidingsscholen en een paar andere activiteiten. De overheid moet nu met een ernstig afbouwscenario komen”, zegt woordvoerder Piet De Roeck.
Onmisbare schakel?
Luchthavenuitbater Egis wil het rapport eerst verder bestuderen alvorens een standpunt in te nemen. De voorstanders van de luchthaven stellen zich strijdvaardig op. Zij zien wel voldoende elementen voor een succesvolle toekomst. “Zo’n MKBA is enkel een rekenkundig model dat de start is van een brede discussie”, zegt Philippe Heyvaert van Voka Antwerpen-Waasland. “Uit de recente studie van Econopolis die wij hebben besteld, blijkt dat Antwerp Airport wél subsidievrij kan bestaan – los van de inzet van hulp- en veiligheidsdiensten. Wij nemen onze conclusies mee naar het debat. In elk geval blijven wij de luchthaven een onmisbare schakel vinden voor de Antwerpse economische regio met zijn haven, diamant, industrie en cultuurhistorisch centrum.”
In het rapport van zijn adviesbureau Econopolis haalt Geert Noels aan dat met betere verbindingen voor auto en openbaar vervoer, investeringen in hernieuwbare energie zoals grote zonnepanelenparken en de bouw van bedrijfsruimtes en hotels Antwerp Airport economisch rendabel kan zijn. “Volgens ons kan de luchthaven zonder subsidies als je daar beleid rond voert. Maar anderzijds: ook de NMBS, mediabedrijven en cultuurgezelschappen krijgen overheidssteun. Als je alles wat subsidies ontvangt moet sluiten, dan moeten er veel de boeken dichtdoen. Wat de maatschappelijke lasten betreft: met de komst van nieuwe en elektrische vliegtuigen zullen CO2-uitstoot en lawaaihinder voor de buurt almaar afnemen.”
Steun bevolking
Ook de luchtvaartmaatschappijen zien potentie voor Antwerp Airport. Zo wordt in het rapport verwezen naar de uitwijkmogelijkheid die regionale luchthavens bieden voor Brussels Airport. “Bij de recente stakingen hebben wij geen enkele vlucht moeten schrappen omdat we terechtkonden in Antwerpen”, zegt Piet Demeyere van TUI. “Regionale luchthavens zijn in de eerste plaats voor de reiziger een positieve zaak.”
Ook FlyingGroup, dat actief is in de privéluchtvaart, wijst op de bredere steun bij de bevolking. “Uit de bevraging van jullie krant eind vorig jaar bleek dat meer dan de helft vindt dat Antwerpen een eigen luchthaven moet hebben (52,3% tegenover 36,3% niet akkoord en 11,3% neutraal, red.). Dat Groen nu om een sluiting roept, is een typische move om kiezers te winnen nu ze bakzeil hebben moeten halen voor de sluiting van de kerncentrales. Maar wij maken ons geen zorgen en zijn vol vertrouwen: die sluiting komt er niet.”
Het is nu aan de Vlaamse regering om het lot van Antwerp Airport te bepalen. Minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) gaat het rapport bespreken met alle betrokken spelers alvorens haar visienota voor de luchthaven op te stellen.
