Dorien Ooms Foto: Het Fotohuis

Column: De non-binaire gedachtengang

Elke week geeft redacteur Dorien haar zinnige, onzinnige of eigenzinnige kijk op wat geweest is of wat komen gaat. Deze week viel haar oog op een krantenartikel waarin een wetenschapper het feit aanhaalde dat over veel zaken wordt nagedacht, als was het een 'binair begrip'. 1-0, zwart-wit, aan-uit: het was een warme oproep om eens niet op een simplistische manier naar bepaalde feiten te kijken. Soms mag het glas ook gewoon eens halfleeg zijn. Of halfvol, zo je wil.

In het weekend lees ik graag eens de zalmroze Vlaamse kwaliteitskrant. Dan is er meer tijd voor wat langere stukken en wat extra diepgang. De nieuwe coronavariant uit het zuiden van Afrika die ongerustheid brengt in de hele wereld, werd er onder de loep genomen in een bladvullend artikel. De vraag of de vaccins tegen de nieuwe variant zullen werken - een angst die in velen hun hoofd als een verdwaald zaadje werd geplant - beantwoordde een expert van UZ Gent heel genuanceerd, waarbij hij voorzichtig is met al te fatalistische voorspellingen. "Vaccins zijn geen binair gegeven, dat ofwel volledig ofwel helemaal niet werkt."

De laatste jaren is het bon ton om met straffe oneliners de hele wereldproblematiek te fileren. Die ene quote als tegelwijsheid in je feed, of een welgemikte Engelse of Latijne spreuk: dat is het! Je herkent het, en denkt: potverdikke, ja! Maar tegelijk schuilt de valkuil van de simplismen om de hoek. 'Je weet niet wat er in een vaccin zit? Je eet toch ook curryworsten!'.

Het binaire klimaat, van de gevaccineerden tegen de anti-vaxers, van de milieuactivisten tegen de vervuilers, van de autorijders tegen de fietsers en de autochtonen tegen de allochtonen heeft ons tot dusver niet veel opgeleverd. Het maakt de loopgraven dieper en de standpunten barser. Tot er enkel nog straffe oneliners gebruikt worden om de grieven van links naar rechts te smijten. Op sociale media vliegen ze je rond de oren, als ijskoude sneeuwballen tijdens een dag vol sneeuwpret.

Smijten, grinniken, high-five met de maten, je voorzichtig omdraaien, en patat: vol op je gezicht, een nieuwe lading sneeuw van de overkant. Tot zover de constructieve bijdrage.

Er is een oneliner die ik zelf graag gebruik, en die ik niet in het binaire hoekje wil zetten. Het is het begin van alles, van leven, van leren, van ondernemen en van vooruitkijken. Het is 'Start with Why'. De oervraag, de vraag die een homo sapiens tot mens maakt en die uiteindelijk aan de wieg der wijsheid staat. Waarom? Hoe komt het? Deze uiting van nieuwsgierigheid naar het leven en naar de ander brengt nieuwe info, nieuwe inzichten.

Hierin ligt het startpunt voor consensus ingesneeuwd. Dus als het even moeilijk is om de andere kant te zien, schraap dan even de sneeuw voor je voeten weg. En vooraleer je de perfecte sneeuwbal over de dam wil keilen, vraag je dan even af: waarom in godsnaam? De kans is groot dat je je wanten aan de kapstok gooit, je natte jas voor de kachel hangt en zelf de warmte van binnen gaat opzoeken.