Nog steeds vallen veel te veel werknemers uit door lichamelijke klachten als gevolg van onvoldoende ergonomische arbeidsomstandigheden, wat ook slecht is voor de economische gezondheid van bedrijven. Met het project Ergo-Eyehand wil onderzoekscentrum Flanders Make de Vlaamse industrie helpen om de risico’s op fysieke kwalen voor operatoren drastisch te verkleinen.
Zoals in veel geïndustrialiseerde landen, kampt een groot deel van de arbeiders in Vlaanderen door hun job met zogenoemde musculoskeletale aandoeningen. Rugpijn is helaas een klassieker, maar mensen krijgen ook dikwijls last van spierpijn, peesontstekingen, nekpijn, problemen met de schouder, kniepijn, een tenniselleboog, gewrichtsproblemen enz. Vaak ligt de oorzaak van de aandoeningen bij het werken in niet-ergonomische houdingen.
De problemen treffen uiteraard in de eerste plaats de werknemers zelf, maar hebben ook een zware impact op onze economie. Zo’n 30% van de kosten veroorzaakt door het uitvallen van arbeiders zijn immers te wijten aan musculoskeletale aandoeningen. In 2017 liep het totale prijskaartje van arbeidsongeschiktheid in Vlaanderen op tot maar liefst 8 miljard euro. Bovendien zal dat cijfer wellicht nog stijgen aangezien de gemiddelde leeftijd van de werkende bevolking toeneemt.
Inschatten risico’s
Veel kwalen van arbeiders zouden met de juiste strategieën nochtans voorkomen kunnen worden. Maar de huidige ergonomische methodes in bedrijven vergen nog teveel tijd, worden nog te weinig digitaal toegepast en worden vaak pas ingezet nadat er al problemen zijn vastgesteld. Ze zijn ook onvoldoende in lijn met het huidige tijdperk van flexibele assemblage, waarin werkcellen regelmatig aangepast worden aan nieuwe productieprocessen. Om daar verbetering in te brengen startte Flanders Make het project Ergo-Eyehand, met de steun van het Vlaamse Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO).
“Wij ontwikkelen ten eerste nieuwe instrumenten om beter het risico op ergonomische problemen op de werkvloer in te kunnen schatten”, zegt projectleider Gabriel Abedrabbo van Flanders Make. Het projectteam werkt aan een innovatief systeem dat via sensoren of camera’s automatisch kan achterhalen of operatoren in een niet-ergonomische houding werken.
Virtuele omgeving
“Maar we beperken ons uiteraard niet tot het detecteren van de problemen, we willen ook oplossingen aanleveren”, zegt Abedrabbo. “Daarom ontwerpen we een virtuele omgeving waarin we met digitale simulaties kunnen testen welke ingrepen het meeste effect kunnen hebben.” Een derde component van het project betreft het inzetten van systemen voor fysieke ondersteuning, zoals collaboratieve robots (cobots), om de ergonomische belasting voor operatoren verder te verlichten.
Al deze inspanningen moeten leiden tot snellere ergonomische analyses, onmiddellijke feedback voor operatoren, de integratie van ondersteunende functies en assisterende technologie voor assemblageactiviteiten – zoals een cobot. De efficiëntie van de nieuwe technieken zal gevalideerd en gedemonstreerd worden aan de hand van verschillende casestudies in bedrijven. Zo wordt er gewerkt aan een ergonomische werkcel voor de assemblage van ventielblokken voor compressoren.
Omzet vergroten
Voor bedrijven zullen deze ingrepen niet alleen leiden tot een daling van het ziekteverzuim. Ze hebben nog tal van andere voordelen: lagere productiekosten, een kortere marktintroductietijd dankzij flexibele productielijnen, een betere werkomgeving en dus hogere productkwaliteit, gelukkigere werknemers die minder jobhoppen en nieuwe businessmodellen die de omzet kunnen vergroten.
Het project telt negen deelnemende bedrijven. Daaronder gevestigde waarden zoals het warmtepompen- en aircobedrijf Daikin, maar ook kleinere spelers zoals het groeibedrijf Alberts, dat smoothiemachines maakt. Het Ergo Eyehand project loopt nog ongeveer een jaar.
Herken je deze problematiek en wil je meer weten over ergonomische werkomgevingen? Contacteer Flanders Make hier.
Flanders Make voert technologisch onderzoek met en voor bedrijven. Het onderzoekscentrum ontwikkelt en test toepassingen die de Vlaamse industrie helpen competitiever te worden dankzij product- en productie-innovatie. Flanders Make bestaat uit co-creatie centra in Lommel, Leuven en Kortrijk, de Vlaamse dronefederatie EUKA en labo’s bij de vijf Vlaamse universiteiten.
