Lees ook: 156 bedrijven in één maand tijd op de fles in provincie Antwerpen
In januari 2022 gingen in de provincie Antwerpen 120 bedrijven failliet. In januari 2024 waren dat er 156. Dat is het tweede hoogste aantal faillissementen in de laatste zeven jaar. Ook in Vlaanderen zet de faillissementengolf zich stevig door. In januari gingen dit jaar in Vlaanderen al 544 bedrijven failliet. Dat is zelfs 51 procent meer dan twee jaar geleden.
“Die hoge faillissementscijfers zijn een gevolg van de hoge inflatie van de voorbije jaren”, zegt Tom Simonts, senior econoom van KBC. “De lonen en de energieprijzen zijn fors gestegen. Veel bedrijven hebben ook te maken met leveranciers die al die kostenverhogingen hebben doorgerekend, maar kunnen die hogere kosten niet zelf doorrekenen aan hun eigen klanten. Dat betekent dus dat ze minder winst maken. Als je winstmarges al heel klein zijn, omdat je in een sector met veel concurrentie zit, wordt het helemaal moeilijk. Veel bedrijven die al een beetje zombie waren, zijn nu omgevallen. Eigenlijk speelt in onze economie nu de wet van bioloog Charles Darwin: alleen de sterksten zullen deze crisis overleven.”
De faillissementengolf doet zich in alle grote sectoren voor, maar de bouwsector spant al een tijdje de kroon. In januari van dit jaar gingen in de provincie Antwerpen 31 bouwbedrijven failliet. Dat is het hoogste aantal sinds 2014. “De winstgevendheid van onze bedrijven staat enorm onder druk”, zegt Jean-Pierre Waeytens, topman van de sectorfederatie Bouwunie. “De hypothecaire rente is fors gestegen, waardoor minder mensen bouwen, en daarnaast zijn ook onze kosten fors toegenomen. Bovendien spreekt een derde van de bedrijven die we in onze recente barometer hebben bevraagd, over een toename van het aantal slechte betalers. Het is ook zorgwekkend dat maar liefst de helft van de bedrijven nog voor minder dan drie maanden werk heeft. Kortom, we zitten niet meteen in een goede situatie om een faillissement af te wenden.”
Crisis in transportsector en kleinhandel
In de transportsector zijn er in januari van dit jaar in de provincie Antwerpen twaalf bedrijven failliet gegaan. Dat is bijna dubbel zoveel als vorig jaar en bovendien het hoogste aantal faillissementen sinds 2014. “Hier spelen nog andere dingen mee dan in de bouwsector”, zegt Tim Van Laere, onderzoeker van GraydonCreditsafe, een specialist in bedrijfsinformatie. “Er zijn tijdens corona veel transportbedrijven bijgekomen, omdat er veel meer online werd besteld en er dus ook veel meer goederen moesten worden geleverd tot bij de mensen thuis. Doordat er veel meer bedrijven zijn bijgekomen die nog niet voldoende reserves hebben kunnen opbouwen, zijn nu ook veel meer bedrijven in die sector failliet gegaan. En nog een reden voor het hoge aantal faillissementen in de transportsector is dat de economie in onze buurlanden het voorlopig minder goed doet dan bij ons. Veel transportbedrijven zijn heel afhankelijk van de economie in onze buurlanden en voelen dat dus onmiddellijk.”
Ook in de kleinhandel is het aantal faillissementen gestegen. “Dat komt omdat de consument steeds meer de vinger op de knip houdt”, zegt Tom Simonts. “De prijzen in de supermarkten zijn gestegen, de huurprijzen ook en er is een algemeen gevoel dat het leven weer erg duur is en dat er dus voorzichtig met uitgaven moet worden omgesprongen. Dat betekent dat handelaars de grootste moeite hebben om hun gestegen kosten door te rekenen aan de consument.”
Geen beterschap in zicht
Wordt deze trend ooit gekeerd? “Niet meteen”, zegt Tom Simonts. “De economische vooruitzichten zijn niet zo gunstig. De economische groei in België is wel hoger dan in onze buurlanden, maar dat komt ook doordat de koopkracht van de consument op peil is gebleven, dankzij de loonindexeringen. Dat is positief, maar nu voelen we ook de keerzijde: door die loonindexering zijn de loonkosten van veel bedrijven met 20 à 25 procent gestegen, terwijl hun aantal personeelsleden hetzelfde is gebleven. Dat voel je wel. Wie voor die loonindexering een kleine winstmarge had, helt nu over naar verlies.”
Economen verwachten later dit jaar een rentedaling, waardoor gezinnen meer kunnen lenen en bedrijven goedkoper kunnen investeren. “Dat gaat weer zuurstof geven aan de economie, maar je moet er geen wonder van verwachten”, zegt Tom Simonts. “Die rentedaling kan er komen voor leningen met een korte looptijd. De rente voor leningen op lange termijn zal niet snel dalen, omdat die vandaag op een realistisch niveau staat, namelijk dat van de economische groei plus de inflatie. En die langetermijnrente is voor veel bedrijven belangrijker.”
