Als familiebedrijven de kwaliteit van hun besluitvormingsproces willen opkrikken, dan moeten ze streven naar een managementteam waarin alle leden dezelfde waarden delen. Bovendien moet de macht van elk lid gebaseerd zijn op zijn of haar unieke kennis en ervaring. Dat zegt Pieter Vandekerkhof, die als onderzoeker aan de UHasselt over deze materie zijn doctoraat gemaakt heeft. “Niets is nefaster voor de kwaliteit van dagelijkse beslissingen dan verschillen in familiebanden, of in waarden en normen,” zegt Pieter Vandekerkhof (foto).

Managementteams moeten over uiteenlopende kwesties moeilijke knopen doorhakken, zoals over marketing, human resources, financiën of aankopen. De kwaliteit van dit beslissingsproces schommelt nogal eens bij familiebedrijven. “Dat komt omdat de samenstelling van het managementteam heel divers is. Sommige leden hebben familiebanden, andere niet. Er zijn vaak verschillen in waarden en normen. Generatieconflicten ook,” aldus dr. Vandekerkhof.

De onderzoeker nam een vragenlijst af bij 55 familiebedrijven. “We zien vooreerst dat het verschil in familiebanden, met name familie versus niet-familie, binnen het management leidt tot machtsverschillen,” aldus dr. Vandekerkhof. “Verschillen gebaseerd op eigendom zijn nefast voor de kwaliteit van de besluitvorming. De beslissingsmacht wordt namelijk gecentraliseerd rond een selecte subgroep die aandelen in handen heeft. Daardoor gaat de input van andere teamleden verloren.”

Die negatieve invloed kan je volgens dr. Vandekerkhof ombuigen door macht op basis van aandelen te verschuiven naar macht op basis van kennis. “Met andere woorden: wat je weet – kennis – moet belangrijker zijn voor je rol binnen het managementteam, dan wat je hebt of wie je bent.” In zijn onderzoek raadt hij familiebedrijven dan ook aan om bij de rekrutering van een nieuwe manager in de eerste plaats te kijken naar de kennis en ervaring die binnen het management nog ontbreekt.

Ook het feit dat leden van het management er andere waarden, emoties of percepties over het familiebedrijf op nahouden, heeft een negatieve invloed op de besluitvorming. “Een verschil in bijvoorbeeld visie op onderling vertrouwen, de emotionele banden tussen teamleden, de verbondenheid met het bedrijf of de familiale controle, tast de samenwerking en informatie-uitwisseling aan. Daarom is het belangrijk om de juiste context te creëren in teams waar waardeverschillen al merkbaar zijn. Als teamleden durven uitkomen voor hun waarden – zonder dat ze moeten vrezen om erop afgerekend te worden – dan zal dat ook de kwaliteit van het beslissingsproces ten goede komen.”

Dit kan, aldus de onderzoeker, in niet te grote teams waarin iedereen duidelijke doelstellingen heeft en waar de CEO een coach is met oog voor de onderlinge relaties. “Je moet als familiebedrijf binnen je managementteam streven naar een match op vlak van waarden en normen. Een nieuwe manager met een gelijkaardig waardenprofiel als de andere teamleden zorgt voor minder spanningen, en dus voor betere beslissingen!”