Om Limburgse ondernemers te inspireren tot beter zakendoen en hen te helpen om hun netwerk uit te breiden, organiseert Unizo Limburg elk jaar een business-trip naar een bestemming die tot de verbeelding spreekt. Om het vuurhete thema van duurzaamheid in volle glorie te ervaren, werd een druk programma opgezet in dé meest milieu- en mensvriendelijke stad ter wereld: Göteborg. Met een hoogst nieuwsgierige groep van zowat 40 Limburgse bedrijfsleiders (en hun bagage) stapte Unizo zopas op het vliegtuig richting Zweden. Hierbij het relaas:
"Als je 6 keer op rij bent uitgeroepen tot wereldwijde winnaar, kan je je geen betere plek voorstellen dan Göteborg om het thema van duurzaamheid in de praktijk te gaan bewonderen", zo licht Bart Lodewyckx, gedelegeerd bestuurder van Unizo Limburg, de keuze voor de bestemming toe. "Om onze ondernemers zoveel mogelijk concrete tips en inspiratie aan te reiken, zijn we op voorhand zelf ter plaatse gegaan om de meest frappante voorbeelden en getuigenissen te sprokkelen. Straffe kost, daar gingen we voor!"
Volvo start de waterval
De trip begon met een bezoek aan de Volvo-fabrieken, voor vele Limburgse ondernemers een pijnlijke flashback naar Ford Genk, dat tientallen jaren lang dé bron van economische groei in onze provincie is geweest. Aan het principe van efficiënte assemblage met just-in-time toelevering is doorheen de tijd niet veel veranderd. Wat meer robots en minder handjes: dat wel. Ook opvallend: de zeer lage gemiddelde leeftijd van de arbeiders aan de lopende band. Daarmee werd het duidelijk dat giganten als Volvo nog steeds een veilige haven zijn voor duurzame tewerkstelling, zeker voor kortgeschoolden. "Je merkt bovendien dat Volvo, net zoals andere Zweedse wereldspelers als Ikea, Ericsson, Atlas Copco of SKF, rondom zich een breed netwerk van toeleveranciers en partnerbedrijven heeft gevormd", zegt Geert Lambrechts, voorzitter van Unizo Limburg. "Dat was destijds bij Ford Genk niet anders. De clusters vormen samen een sterk ecosysteem dat een grote impact heeft, op alle vlakken. Zo zijn de multinationals sneller geneigd om de Europese regelgeving rond duurzaamheid als 'early adopters' toe te passen en hun volledige netwerk hierin mee te trekken. En zo komt het dat een aanzienlijk deel van de Zweedse economie, groot én klein, een voorloper is in de toepassing van duurzaamheidsvereisten. Dat er iemand met impact, zoals Volvo, wijst op de 'sense of urgency', is een niet te onderschatten katalysator. Het is een soort watervalsysteem, dat van groot naar klein, het actieplan in werking zet. In een echte KMO-provincie als Limburg missen we misschien die grote trekkers om duurzaamheid versneld in de praktijk te brengen in alle geledingen."
"Wij zijn goed bezig, hoor!"
Uit diverse uiteenzettingen van lokale bedrijfsondersteunende diensten, vergelijkbaar met LRM, POM Limburg of Vlaio, bleek dat vanuit die hoek diverse programma's worden geïnitialiseerd om de Zweedse ondernemingen te assisteren in het doordrukken van hun duurzaamheidsrealisaties. "En dan moeten we vaststellen dat Limburg op dat vlak zeker niet moet onderdoen voor een wereldwijd gelauwerde pionier als Göteborg", stelt Bart Lodewyckx. "De begeleidende trajecten die bedrijven kunnen volgen, de co-financiering die beschikbaar is voor 'groene' investeringen, de consultants die 1 op 1 advies komen geven,... Er wordt in Zweden op dat vlak weinig of niets gedaan dat wij in Limburg niet kennen, en zelfs niets dat ons qua efficiëntie kan overtreffen. Wat ze in Göteborg doen is zonder meer knap, maar onze eigen instanties én de bedrijven die ze begeleiden, staan minstens even ver, vaak zelfs met veel minder middelen en mensen. Daar mogen we in Limburg best fier op zijn!"
Niet blindelings
Bij bezoeken aan Zweedse ondernemers uit de vrijetijdseconomie, bleek dat zij in de praktijk wel met duurzaamheid bezig zijn, maar toch de economische rendabiliteit niet uit het oog verliezen. "Ze doen op vlak van duurzaamheid wat ze kunnen, en verdedigen de principes ook maximaal", weet Geert Lambrechts. "Maar toch behouden ze altijd de focus op de bedrijfsmatige realiteit. Als het niets opbrengt of de investeringen teveel kosten, gaan ze er niet blindelings mee door. Het leert ons dat we in Limburg niet te allen prijze moeten doorduwen om energie- en milieumaatregelen asap door te voeren. De afweging maken met de impact op de bottom line is zeker zo belangrijk."
In het DNA
Voor Bart Lodewyckx valt het op dat de Zweden de duurzaamheidsprincipes -meer dan wij- in hun DNA verankerd hebben. "Je merkt dat de zorg voor de natuur, de spaarzaamheid qua energie of de mensvriendelijke omgang een wezenlijk onderdeel van hun cultuur is. Het wordt hen niet opgelegd en ze moeten er niet telkens op gewezen worden, wat bij ons wel nog vaak zo is. Een mooi voorbeeld vind ik de harmonie van menselijke waarden, die ze omarmen. Gelijkheid tussen mannen en vrouwen of de balans tussen werk en privé, zijn hier de normaalste zaak van de wereld. In elk restaurant wordt aan iedere gast voorafgaandelijk gevraagd of er rekening moet gehouden worden met bepaalde allergieën of intoleranties. Iets anders klaarmaken is doodnormaal. Zo ver staan wij duidelijk nog niet. Daar kunnen we nog veel van leren."
De conclusie?
"Göteborg, en bij uitbreiding heel Zweden, is inderdaad doordrongen van duurzaamheid, maar om nu te zeggen dat we op dat vlak spectaculaire innovaties, revolutionaire voorlopers of zelfs echte die-hard fans hebben gezien, is overdreven", aldus Lambrechts en Lodewyckx. "Op vele vlakken staan we in Limburg zeker zo ver. Alleen verkopen wij onze inspanningen en realisaties veel minder goed. We mogen best wat meer fier zijn over de schitterende dingen die op vlak van duurzaamheid in onze provincie gebeuren. De Zweden zijn duidelijk betere marketeers dan wij. Kunnen we daar iets aan veranderen, dan zal niet Göteborg maar Hasselt misschien de volgende stad zijn die wereldwijd om haar duurzaamheid wordt gelauwerd..."
Ook TV Limburg was mee naar Zweden en maakte onderstaand verslag van de ondernemersreis:
