De Europese Centrale Bank (ECB) heeft als taak ervoor te zorgen dat de inflatie rond de 2% bedraagt. Als die hoger is, probeert de bank de economie af te remmen met een hogere intrest waardoor consumenten minder consumeren en bedrijven minder investeren. Nu de inflatiedoelstelling in het bereik ligt kun je zich afvragen waarom de interest niet daalt.
De economische groei blijft heel beperkt in 2024 en ook voor 2025 zijn de vooruitzichten eerder somber, namelijk 1,3%. Om de economie aan te zwengelen zou je kunnen denken dat de ECB de intresten zou doen dalen. De beleidsrente bedraagt nu 4% en ligt dus hoger dan de inflatie (2,4% in April). Normaal moet de beleidsrente dus dalen. Maar de ECB talmt en fnuikt zo de heropleving van de economie. Nu zou je kunnen denken dat de ECB geleid wordt door verstandige economisten die dat ook wel inzien, dus wat is er aan de hand?
“Bij de start van de oorlog in Oekraïne bijvoorbeeld, ging de intrest van de ECB pijlsnel van nul naar vier procent.”
Rudy Aernoudt
Wel, het hoofddoel van de ECB is het handhaven van prijsstabiliteit en het waarborgen van de waarde van de euro. Inflatiebestrijding met de doelstelling van 2% is dus veel belangrijker dan economische groei. Wanneer door geopolitieke spanningen er een kans bestaat dat dit een opwaartse druk zal hebben op de prijzen, bijvoorbeeld de energie- of voedselprijzen, gaat de ECB op de rem staan. Dit gaat voor de economie noodzakelijke intrestverlaging verder uitstellen. Bij de start van de oorlog in Oekraïne bijvoorbeeld, ging de intrest van de ECB pijlsnel, in één jaar, van nul naar vier procent. Te snel volgens mij.
De KMO is de dupe
In dat hoog macro-economisch spel is de KMO die wil investeren en daarvoor beroep wil doen op bankkredieten, de dupe met intresten tussen de vier en acht procent. Immers de intrest van de ECB is de kostprijs voor de commerciële banken. Op die kostprijs komt dan de bankenmarge. Deze marge is hoofdzakelijk afhankelijk van de kredietwaardigheid van de kredietnemer. Een KMO met een zwakkere balansstructuur (lees: weinig eigen vermogen) zal geconfronteerd worden met een hogere marge. Dit verklaart waarom de ene KMO bij dezelfde bank geconfronteerd wordt met een hogere intrest dan zijn collega. Ook consumenten en mensen die een huis willen kopen, zijn de dupe. Dit leidt tot een neerwaartse druk op de huizenprijzen.
“Ter illustratie, de Nationale Bank van België had in 2023 vier miljard rente-inkomsten en acht miljard rente-uitgaven, een verlies van vier miljard of tien miljoen per dag.”
Rudy Aernoudt
De nationale centrale banken zijn ook de dupe
De centrale banken zijn ironisch genoeg ook de dupe. Zij kochten immers massaal obligaties op die een intrest hadden van minder dan één procent. Zo creëerden zij geld, want de banken kregen in ruil voor hun obligaties een geldtegoed bij de centrale bank. De centrale bank moet nu de banken daarvoor vergoeden aan de huidige actuele hoge intrest, maar krijgen zelf maar een lage rente op hun obligaties. Ter illustratie, de Nationale Bank van België had in 2023 vier miljard rente-inkomsten en acht miljard rente-uitgaven, een verlies van vier miljard of tien miljoen per dag. De NBB voorziet voor de komende jaren meer dan 10 miljard verlies, en dit voor een beursgenoteerd bedrijf. Ook de aandeelhouders betalen mee het gelag en zien hun aandeel systematisch dalen.
Komt de intrestdaling?
Hert ECB-comité komt driemaandelijks (volgende vergadering is op 6 Juni) samen. Als de geopolitieke spanningen blijven, is er kans dat de door de meeste analisten verwachte intrestdaling verder wordt uitgesteld. Ook de Federal Reserve Bank in de Verenigde Staten, die aanvankelijk van plan was een eerste kleine renteknip door te voeren op 1 mei, laat de beleidsrente ongewijzigd. Maar het grote verschil is dat de economie van Amerika sterk groeit en de werkloosheid uiterst laag is, terwijl Europa een lage groei kent. Europa heeft dus die renteverlaging broodnodig.
De Europese beleidsrente zal dan ook sneller dalen in Europa dan in de Verenigde Staten. Maar de kans bestaat nog dat we de vakantie ingaan met een blijvend hoge intrest of ons tevreden moeten stellen met een kleine symbolische verlaging en pas in het najaar een eerste belangrijke renteknip zullen hebben. De ECB bekommert zich immers enkel om inflatiebestrijding terwijl de Federal Reserve Bank zowel inflatie als werkgelegenheid als doel heeft. Jammer. Maar zekerheid bestaat natuurlijk niet in monetair beleid en veel zal afhangen van geopolitieke factoren.
