Wat was voor u persoonlijk het moeilijkste moment afgelopen jaar?
Zoals voor velen was dat het abrupt wegvallen van de persoonlijke ontmoetingen en het omgaan met de vrees dat geliefden ziek zouden worden. In de contacten met de ondernemingen voelde ik de twijfel en onzekerheid over wat komt.
Wat is het belangrijkste dat u bijleerde het afgelopen jaar?
Hoe belangrijk verbondenheid in de maatschappij is in al haar geledingen en hoe moeilijk het is om collectief belang boven individueel belang te stellen. In de contacten met de ondernemingen groeide mijn overtuiging dat zij ook in diepe crisistijden de motor zijn voor innovatie en voor veerkracht.
Worden bedrijfsaanpakken die inspelen op de coronacrisis de nieuwe norm of gaan bedrijven, eens alles achter de rug, terug naar hoe het was voor de pandemie?
De wereld is voorgoed en diepgaand veranderd door de pandemie. Denk alleen maar aan hoe we nu aan het werken zijn: met ongeziene aandacht voor hygiënische maatregelen voor wie nog op de werkvloer staat en met permanent telewerk voor alle anderen. We draaien straks de klok niet gewoon terug naar de pre-corona situatie. De trend naar meer digitalisering heeft een kwantumsprong gemaakt de afgelopen 12 maanden. Bedrijven zonder digitale strategie, hebben een groot probleem. Denk aan de manier waarop we de bevoorrading van kritische producten zullen organiseren.
Omgaan met voortdurende verandering is cruciaal voor ondernemingen die duurzaam succes nastreven. Dat geldt nu nog meer. Welke ondernemingen hebben de crisis het beste doorstaan: ondernemingen die vooruitdenken, noodscenario’s hebben klaarliggen, niet afwachten maar vooroplopen. Het goede nieuws is dat veel ondernemingen dat ook getoond hebben in de crisis!
Merkt u dat de markt grote veranderingen doormaakte?
We maken de grootste crisis in vredestijd ooit mee. Dat heeft de hele economie met een stresstest van jewelste opgezadeld. De wereldhandel heeft snel een nieuw evenwicht bereikt. Maar bepaalde logistieke aanvoerketens zijn tot op vandaag ontwricht. Deze crisis was in eerste instantie een crisis van de supply zijde. Ik denk aan de auto-industrie die te maken had met leverproblemen. Aan de andere kant is de economie een veerkrachtig iets. Zoals water tussen kieren en spleten zijn weg zoekt, zo blijven ondernemers manieren vinden om contact te houden met hun klanten. De crisis heeft ondernemers hard doen werken en naar creatieve oplossingen doen zoeken. De ondernemers schakelden in ongeziene snelheid over naar online businessmodellen, brachten nieuwe producten op de markt, pasten hun arbeidsorganisatie aan. Kortom ze brachten samen met hun medewerkers het woord veerkracht tot leven!
“Overheid heeft er alles aan gedaan om economie niet te laten instorten.”
Is het beleid/de steun van de overheid verbeterd ten opzichte van een jaar geleden?
Het is mijn overtuiging dat onze overheid op elk moment met de dan beschikbare informatie er alles aan heeft gedaan om onze economie niet te laten instorten. Dat mag wel eens gezegd worden.
De steun voor ondernemingen was in het begin massaal en was er voor quasi-iedereen. Er was geen andere optie dan met het zogenaamde helikoptergeld over de brug te komen. De miljarden die naar tijdelijke werkloosheid zijn gegaan, hebben ervoor gezorgd dat bedrijven niet massaal moesten ontslaan. Na de zomer is de overheidssteun op onze vraag meer georiënteerd richting specifieke sectoren en zich ook meer gaan richten naar de solvabiliteit van de ondernemingen. Tot op vandaag zijn er hele sectoren die verplicht gesloten blijven of amper omzet draaien. De steunmaatregelen voor die sectoren moeten worden aangehouden en worden bijgestuurd. Dat is een kwestie van solidariteit. Maar dit is ook een oproep om werk te maken van reconversie in deze sectoren en bedrijven.
Het kan nooit de bedoeling zijn om zombiebedrijven die pre-corona in de rode cijfers zaten nu wel steun toe te kennen. Ik betreur dat sommige bedrijven onterecht coronasteun hebben aangevraagd. Gelukkig gaat dat om een kleine minderheid.
De echte redding van de nog gesloten sectoren zal er komen wanneer de situatie normaliseert. Wanneer we weer kunnen gaan en staan waar we willen, zullen veel mensen alsnog uitgestelde aankopen verrichten. De beste maatregel die we kunnen nemen is dan ook vaart maken met de vaccinatie. Hoe langer we treuzelen met vaccineren, hoe groter de concurrentiële handicap die we opbouwen tegenover landen rondom ons die wel alle zeilen hebben bijgezet om iedereen spoedig te vaccineren. Het consequent en versterkt inzetten op sneltesten is in afwachting tot iedereen gevaccineerd is een must.
Welke impact van deze pandemie ziet u op de relatie tussen werkgever en werknemer?
Ik hoop dat de vertrouwensrelatie tussen werkgever en werknemer sterker is geworden doorheen de crisis. Ik zie veel werkgevers die kosten noch moeite sparen om ondanks het werken op afstand toch te blijven bouwen aan een goede groepssfeer. Bedrijven hebben voor een stuk de controle wat moeten loslaten. Als je je mensen niet elke dag ziet, moet je andere manieren bedenken om het werk op te volgen. Ik denk dat de beste manier erin bestaat om een vertrouwensband uit te bouwen tussen teamleden onderling en met het management. Ik hoor en zie dat dat vertrouwen groter is geworden in de loop van de crisis. Wat natuurlijk niet wegneemt dat de roep om terug de contacten te hebben op de werkvloer terecht zeer luid wordt.
“Deze crisis is een ijkpunt in onze levens.”
Zal de impact van corona nog lang zichtbaar en voelbaar zijn?
Deze crisis is een ijkpunt in onze levens. Ook economisch zal dit een dip zijn in de curves waarvan we jarenlang van moeten herstellen. De enige weg naar dat herstel is economische groei en een beleid dat gedisciplineerd is om de factuur niet nodeloos te verzwaren en grondig hervormt . We willen met Voka daarom streven naar gezonde en gedeelde groei. Groei voor aandeelhouders alleen is niet voldoende. Welvaart en welzijn gaan hand in hand. De crisis biedt de kans om het bord af te vegen en opnieuw te beginnen. Daarom ons plan Samen Groeien, waarbij wij alle stakeholders oproepen om van Vlaanderen een topregio te maken!
Structurele hervormingen zijn meer dan ooit nodig alsook stevige investeringen in toekomstgerichte sectoren als energie, digitalisering en gezondheidszorg.
