Een gedeeltelijke verklaring voor de koppositie ligt in het feit dat de Belgische staat coronasubsidies toekende en uitgestelde betalingen toestond aan bedrijven die voor de pandemie al niet zo gezond waren. Die worden nu via natuurlijke selectie uitgezuiverd.
Zombiebedrijven
Momenteel zijn 10 à 15% van alle bedrijven in België ‘zombiebedrijven’, of bedrijven met onvoldoende Ebitda om de rentelasten gedurende 3 opeenvolgende jaren te betalen.
“Zij verstoren het economische weefsel. Ze gaan niet massaal failliet maar ze zijn nu wel de eerste die omvervallen”, zegt Johan Geeroms, Director Risk Underwriting Benelux bij Allianz Trade. “Zij ontwrichten de reguliere economie omdat ze geen productiviteit in de plaats zetten voor wat ze met staatssteun ‘aangekocht’ hebben en dus kunstmatig in leven worden gehouden tot ze het niet meer houden.”
Nederland telt heel wat minder zombiebedrijven waardoor staatssteun ook veel efficiënter werd aangewend voor de bedrijfscontinuïteit. De uitgestelde belastingschuld en achterstallige huurgelden, toegestaan tijdens de pandemie, zullen dit jaar in België nog slachtoffers maken.
Wanbetalingen en inflatie
België is een puur kmo-land met veel familiebedrijven, en het telt veel minder grote eigen bedrijven met een sterke financiële buffer. Het gebrek aan buffer betekent dat kmo’s veel gevoeliger zijn aan macro-economische factoren, zoals onder andere de actuele inflatie aan 8,97%, de stijgende energie-, transport- en personeelskosten.
Ze zijn ook kwetsbaarder voor wanbetalingen van andere, zwakkere Belgische kmo’s. Initieel gezonde kmo-bedrijven dreigen aldus sneller te vervallen in een cascadesysteem die hun slagkracht ondermijnt. Het kwetsbare economische weefsel in België is bovendien gekoppeld aan een falende overheidsbegroting met weinig budgettaire slagkracht. Komt daarbij dat exportgerichte landen zoals België en Nederland veel ontvankelijker zijn voor internationale ontwikkelingen zoals de oorlog in Oekraïne.
Weinig kredietverzekering
Als kmo’s met betalingsproblemen bijkomende financiering of overbruggingskredieten vragen aan banken, eisen die meer en meer een bewijs van kredietverzekering tegen wanbetaling. Volgens Allianz Trade Benelux (voorheen Euler Hermes Benelux) hebben in België slechts 10 à 15% van de bedrijven die kredietverzekering. Terwijl er in principe zowat 40.000 bedrijven een beroep zouden moeten op doen.
Nederland doet beter
Het verschil met buurland Nederland (+24% in 2022 en slechts 2.250 failliete bedrijven) is opmerkelijk. Nederland stond tijdens de coronapandemie ook in de top 3 van Eurolanden met de hoogste overheidssteun aan bedrijven, ter grootte van 5% van het BNP. België stond op dat vlak nog niet eens in de top 10, mede doordat het een historische overheidsschuld meesleept die als een zwaard van Damocles over de economie hangt.
