“Met een formele ingebrekestelling van het bedrijf wil Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir het gecontesteerde asbestbedrijf SVK uit Sint-Niklaas aanmanen tot het nemen van haar verantwoordelijkheid”, klinkt het in een persbericht. “De minister eist tegen uiterlijk 31 januari 2024 een duidelijk plan van aanpak voor de nakoming van haar bodemsaneringsverplichtingen, alsook een financiële tegemoetkoming voor het aandeel van het bedrijf in de verspreiding van asbest in Sint-Niklaas en de rest van Vlaanderen.” Hoeveel die financiële tegemoetkoming bedraagt, wil de minister niet verduidelijken.
“Het is algemeen geweten dat SVK tot 1998 asbestmaterialen is blijven produceren, hoewel er reeds in de eerste helft van de jaren 1960 wetenschappelijke consensus bestond over de gezondheidsrisico’s van de blootstelling aan asbest”, aldus nog het persbericht. Volgens OVAM is SVK verantwoordelijk voor 15 procent van de in Vlaanderen geproduceerde en vandaag aanwezige asbest.
Scheerders Van Kerchove’s Verenigde Fabrieken, kortweg SVK, is al sinds 1905 actief en pal in het centrum van Sint-Niklaas gevestigd. Het bedrijf werd opgericht door Leon Jean Colette Marie Scheerders en zijn vrouw Camilla van Kerchove. Enkele jaren geleden kwam een externe CEO aan boord, Bruno Desmet.
“Op hun hoogtepunt stelde het bedrijf 2.600 mensen tewerk”, weet Johan De Vos (82), oprichter van Stoffvzw die getuigenissen optekent van SVK asbest-slachtoffers. “Nu zijn dat er nog 300. In de jaren zestig, zeventig en tachtig voelde het bedrijf zich oppermachtig. Zelfs de vakbonden kozen de kant van het bedrijf. We mochten al blij zijn dat we bij SVK aan de slag konden. Ikzelf heb er ook nog gewerkt. Ik heb vermoedelijk ook heel wat asbest ingeademd.”
“Elk gezin heeft wel iemand die aan asbest gestorven is”
Het beursgenoteerde SVK beslaat vandaag nog steeds 140 hectare grond, gelegen op een boogscheut van de Grote Markt. Hoewel de nieuwe CEO uitschreeuwt dat ze hun verantwoordelijkheid nemen, zorgt hun asbestverleden nog steeds voor smet op het blazoen. Medestanders spreken over ‘negatieve perceptie’, tegenstanders hebben het over het ontlopen van hun verantwoordelijkheid. Net als bij Eternit, de asbestfabriek uit Kapelle-op-den-Bos, werden ook in Sint-Niklaas immers mensen ziek ten gevolge van de jarenlange blootstelling aan asbest. Johan De Vos: “In Sint-Niklaas heeft ieder gezin wel een moeder, broer, zus of nicht die aan de gevolgen van asbest gestorven is.”
“Het gekke is alleen dat slachtoffers weinig tot niets durven te ondernemen tegen het bedrijf”, vervolgt De Vos. “Ze voelen zich er niet goed bij.” De Vos is naar eigen zeggen verrast door de ingebrekestelling van Demir. “Ook bij de politiek lag het altijd gevoelig. Dit is een duidelijk standpunt van de minister.”
Toon op scherp gezet
Voor SVK-CEO Bruno Desmet komt de ingebrekestelling als een donderslag bij heldere hemel. Het bedrijf is naar eigen zeggen al langer continu in overleg met het Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) en betreurt de gang van zaken. “De druk die de ingebrekestelling van minister Demir en de parallelle publicatie in de media op ons actief bedrijf legt is enorm groot”, aldus Desmet. “We ijveren dan ook voor een sereen overleg, maar daarvoor is de toon nu wel al op scherp gezet.”
