Hoewel de netto personeelsbehoefte in de Antwerps-Wase industrie nauwelijks is afgenomen in vergelijking met 2013, stellen de ondernemingen voor de komende twee jaar beduidend minder aanwervingen in het vooruitzicht. Dat is een gevolg van de internationalisering van de jobmarkt en een verschuiving van vaste naar tijdelijke contracten, zo blijkt uit de recente competentiebarometer van Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland.
De competentiebarometer is een tweejaarlijkse bevraging die de Kamer uitvoert bij alle grote en middelgrote industriële ondernemingen uit de regio. Voor de zesde maal al werd gepeild naar reële aanwervingsintenties van de industrie voor de komende jaren.‘De ondernemingen die de bevraging invulden vertegenwoordigen samen 50 procent van de directe tewerkstelling in onze regio. De resultaten geven dus een zeer representatief beeld van de noden op onze arbeidsmarkt. Dat is een belangrijke houvast voor organisaties als VDAB, onderwijsinstellingen en overheden. Bovendien vormt de competentiebarometer de hoeksteen van onze eigen werking,’zegt Luc Luwel, gedelegeerd bestuurder Voka - Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland.
‘Op basis van de antwoorden van een 50-tal bedrijven moeten er voor de periode 2015 – 2018 in Antwerpen-Waasland 1.931 vacatures worden ingevuld. Bij de vorige bevraging stond het aantal verwachte vacatures nog op 2.510. Die afname lijkt in tegenspraak met de gestage productiegroei en de aankondiging van een aantal grote investeringen in het Antwerpse havengebied.
Maar uit nader onderzoek en een verdere bevraging van de respondenten, zien we een aantal duidelijke oorzaken voor die terugval,’ aldus Luwel.
De vorige bevraging werd afgenomen net na een lange periode van diepe crisis waarin zowel de investeringen als de aanwervingen gedeeltelijk teruggeschroefd werden. Het vooruitzicht van een economisch herstel zorgde er voor dat de personeelsbehoefte een historisch record bereikte. ‘Dat dat cijfer nu wat bijgestuurd wordt, lag in de lijn van de verwachtingen.’
Maar er is meer aan de hand. ‘Voor een aantal zeer moeilijk in te vullen technische profielen zien we een erg scherpe daling. Zo werden er in de vorige bevraging nog meer dan 400 lassers gezocht in onze regio. Nu schommelen de vooruitzichten rond de 100. Daarmee zijn de lassers na meer dan tien jaar plots uit onze lijst met knelpuntberoepen verdwenen,’ zegt Luwel.
Ondernemers verzekeren dat de netto personeelsbehoefte nauwelijks is afgenomen. De verschuivingen zijn voornamelijk het gevolg van de toenemende Europese mobiliteit van arbeid. Industriële bedrijven in onze regio werken steeds vaker met tijdelijke contracten en geschoolde buitenlandse technici.‘Bedrijven gingen dus zelf op zoek naar een oplossing voor de aanhoudende tekorten. Ze vonden die oplossing op de Europese arbeidsmarkt waar een overschot aan geschoolde arbeidskrachten is als gevolg van de crisis in die landen,’ weet Luc Luwel. Het gaat dan voornamelijk om arbeiders uit landen met een hoge werkloosheidsgraad en een groot contingent aan technici, zoals Portugal en Polen. ‘Komt daarbij dat er voor lasopdrachten steeds hogere kwalificaties gevraagd worden. De opleidingskosten om een lasser bij ons te certificeren liggen bijzonder hoog.’Dat maakt het extra interessant om gecertificeerde lassers met ervaring uit zuid- of Oost-Europa aan het werk te zetten.
Inmiddels zijn uitzendbedrijven in onze regio actief die zich specifiek toeleggen op het toeleiden van gekwalificeerde technici uit crisislanden naar de Antwerpse industrie. Dit kan er op termijn toe leiden dat sommige vacatures helemaal van de lokale arbeidsmarkt verdwijnen.
En ten slotte zien we ook dat de procesindustrie technisch ondersteunend werk steeds vaker uitbesteed. Ook bij die onderaannemers is er een verschuiving van voltijdse vacatures naar tijdelijke contracten die niet in de aanwervingscijfers voorkomen. De afschaffing van de proefperiode heeft die evolutie mogelijk versneld.
In de zesde editie van de competentiebarometer werd voor het eerst ook gepeild naar het belang van attitude en andere soft skills bij de aanwerving. Een industriële vestiging is een hyper-complexe organisatie die alleen kan werken als iedereen zich strikt aan de voorschriften en veiligheidsprocedures houdt. Medewerkers die daar onvoldoende rekening mee houden of zich daar niet naar kunnen schikken krijgen het steeds moeilijker binnen de organisatie. Het juiste diploma blijft een vereiste om werk te vinden, maar het is lang niet meer de énige voorwaarde. ‘De barometer bevestigt dat kandidaten afgewezen worden wegens een foute ingesteldheid. Steeds minder wordt werknemers gevraagd repetitieve procedures uit te voeren. In team werken en resultaatsgericht werken wordt de norm,’besluit Luwel.
