Het hof van beroep in het Franse Dijon heeft de Limburgse wijnbouwer Jean-Marie Guffens - die al ruim 35 jaar in Frankrijk actief is - over de hele lijn gelijk gegeven in een dispuut met de Franse douane dat al meer dan tien jaar aansleept. De rechter veegde het volledige dossier van tafel. “Eindelijk kunnen we ons weer bezighouden met wijn maken”, aldus Guffens, die op zijn beurt met een schadeclaim naar de rechter stapt. Het is een verhaal van David tegen Goliath, van een kleine Belgische wijnboer die te snel beroemd wordt in een wereld waarin chauvinisme en traditie nog met een hoofdletter wordt geschreven en waarin jaloezie en nijd hoogtij vieren.
In 2001 krijgt wijnbouwer Jean-Marie Guffens, die dan al ruim 25 jaar in Frankrijk wijn maakt, bezoek van de douane. Guffens wordt ervan verdacht meer wijn te verkopen dan dat hij produceert, verschillende soorten met elkaar te mengen en die wijn dan ook nog eens in het zwart te verkopen. Hoewel Guffens alle beschuldigingen kan weerleggen bijt de administratie zich vast in de zaak. “Een half jaar later stonden de douaniers daar terug en toen heb ik ze aan de deur gezet. Dat had ik beter niet gedaan.”
Jean-Marie Guffens wordt aangehouden, zijn directie verdwijnt achter de tralies. De administratie houdt voet bij stuk, ook al krijgt de wijnboer gelijk van elke rechter die het dossier onder ogen krijgt.
Parker
Jean-Marie Marie Guffens (57), geboren in Sint-Truiden, vertrekt in het begin van de jaren ’70 samen met zijn vrouw naar Frankrijk. Gewapend met een dosis branie, veel energie en een grote mond gaat Guffens in 1976 van start in de Bourgogne met het domaine Guffens-Heynen. Zijn Meursault, Pouilly-Fuissé en Chablis vallen op. Hij pakt alles anders aan, en met succes. Critici noemen hem de beste producent van witte bourgogne maar dat vindt hij overdreven. “Alle andere zijn slechter.”
In 1980 wordt Guffens ontdekt door Robert Parker. De stichter van het toonaangevende puntensysteem is onmiddellijk onder de indruk van de crazy Belgian en van dan af gaat het snel. Guffens groeit uit tot een regelrechte rockster in de wijnwereld. Apple-oprichter Steve Jobs nodigt hem uit voor de lunch, zijn productie is op enkele dagen uitverkocht. Als wijnpaus Parker zijn lijst bekendmaakt van de 20 meest markante figuren in de wijnwereld, is Guffens er bij.
Kleine Belg
In 1987 richt Guffens het Maison Verget op, waar hij wijn maakt van druiven die hij elders aankoopt. Na enkele jaren overtreft ook deze wijn de concurrentie. Het is niet zijn laatste stunt. Tien jaar later koopt hij een wijngoed in de Luberon. Op het Château les Tourettes begint echter de ellende. Na een paar jaar verdringen de critici zich rond de rode wijn die kan wedijveren met de beste Châteauneuf-du-Pape. De ‘gekke Belg’ is inmiddels goed voor een half miljoen flessen per jaar en een omzet van ruim 4 miljoen euro.
“Het ging allemaal veel te snel”, zegt Guffens nu. “Maar ik zal ook wel wat mensen tegen de schenen geschopt hebben. Zolang je in Frankrijk geen succes hebt, mag je populair zijn, maar succes en populariteit samen worden niet getolereerd, zeker niet van een kleine Belg.” Dat een kleine Belg de ingedommelde wijnwereld eens goed door elkaar komt schudden, is voor Fransen moeilijk verteerbaar.
Douane-oorlog
De uitspraak van de rechter in Dijon heeft in Frankrijk geleid tot een heuse mediastorm. De Franse kwaliteitskrant Libération wijdde een een artikel aan het lijdensverhaal van de Limburger, televisiezenders staan in de rij voor de man die gezorgd heeft voor een heuse ‘guèrre des douanes’. “Zo blijkt dat de speurders de onderzoeksrechter hebben voorgelogen om een huiszoeking te mogen doen en dat bewijsstukken werden vervalst”, zegt Jean-Marie Guffens. De rechter spreekt Jean-Marie Guffens niet alleen vrij, hij veegt het hele onderzoek van tafel. “En dat dat is uitzonderlijk.”
De zaak heeft van Jean-Marie Guffens een ander mens gemaakt. “De huiszoekingen en arrestaties hebben vooral mijn omgeving zwaar geraakt. Het heeft mij geleerd om wat meer aan anderen te denken en niet te veel met mijn ego bezig te zijn.”
Helemaal laat hij de zaak nog niet achter zich. “Wijn maken is zoiets als koken. Het is een passie. Als een kok zich niet goed voelt, merk je dat in het bord. De voorbije jaren heeft ook onze wijnproductie geleden onder de juridische beslommeringen. Ik schat het omzetverlies op ruim een miljoen euro. Ze zijn nog niet van ons verlost.”
