-Hoe kijk je vandaag terug op het jaar 2000?
-Jo Lernout: Met veel pijn in het hart. Maar ook met trots op wat ons team verwezenlijkt had. In het domein van spraak- en taaltechnologie hadden we (nog bevestigd door The Economist, per eind 1999) een dominante wereldpositie, een schat van patenten, eigen en aangekochte technologie en producten en ook een topteam van wetenschappers. Het bedrijf kon, zelfs na beschuldiging van fraude, perfect gered worden, maar die redding werd geboycot. De handelsrechter in Ieper zag dat in, en stond vele malen na elkaar verlenging van het concordaat toe, zelfs nog eens met 9 maanden in oktober 2001, maar daar werd op onbegrijpelijke wijze beroep tegen aangetekend door de toenmalige CEO Philippe Bodson. Ik sta nog elke morgen op met een groot schuldgevoel. We hadden beter moeten omgaan met het opkopen van zoveel bedrijven in de VS, waaronder bedrijven die automatische vertalingen maakten van taalparen zoals Engels-Russisch, Chinees, Arabisch, enzovoort, maar ook Dragon en natuurlijk ook Dictaphone. Deze bedrijven hadden technologie die ook militair-kritisch was. Misschien hadden we, achteraf beschouwd, ons hoofdkwartier in de USA moeten plaatsen, en de Amerikanen de technologie gratis laten gebruiken voor hun doeleinden, maar met behoud van de tewerkstelling in onze streek. Dat we dit "spel"ondiplomatisch gespeeld hebben, was de echte reden van onze ondergang. De zogenaamde fraude was niet de directe oorzaak. Het uiteindelijke faillissement werd, vakkundig bewerkstelligd vanuit de USA. Dat zoveel Vlamingen daardoor hun centen, en hun geloof en trots verloren hebben, bezwaart mijn gemoed nu nog elke dag.
-In crisistijden ontdekken mensen hun echte vrienden en hun dichtste familie opnieuw, zegt men. Klopt dat?
-Dat klopt helemaal. Maar ik mag me gelukkig prijzen dat ik nog duizenden vrienden van destijds, en ook verrassend veel nieuwe vrienden heb, alsook een uitgebreide familie die me volledig en begripvol steunt.
-Blijft er diep in u een ondernemer schuilen? Eens ondernemer altijd ondernemer, zegt men.
-Ik blijf een ondernemer. Een ondernemer combineert passie (in mijn geval passie voor taaltechnologie en artificiële intelligentie) met drijfveer, hard werken en omringd door een goed team. Dit alles met het doel een bepaalde meerwaarde te creëren, en zo finaal een bedrijf te doen groeien via klanten die willen betalen voor deze meerwaarde. Het gaat altijd om diensten of producten die goedkoper of vlotter te verkrijgen zijn, of verbeterd worden, of die totaal nieuw zijn. Dit is de ware definitie van ondernemen, en die is al eeuwenlang dezelfde. Dit ware ondernemen kan je doen als 16-jarige, maar evengoed als 73-jarige, vind ik nog altijd.
-Hoe kijkt u vandaag aan tegen het west-Vlaamse ondernemerslandschap. Ziet u fundamentele tendensen?
-Ik volg het online, en heb bewondering voor zoveel talent, inzet en succes van West-Vlaamse ondernemers.
-U bent gehuwd met een Filipijnse. Kunnen wij Europeanen veel leren van de Aziatische cultuur in het algemeen en de ondernemerscultuur in het bijzonder?
-De Filipijnen zijn niet geheel representatief voor de Aziatische cultuur en ondernemerschap. Ze zijn eerder een mengelmoes van Spaanse met Aziatische en Amerikaanse cultuur. De economie was de laatste decennia in goede doen, maar helaas afgestopt door Covid. De inkomens uit de callcenters, de toeristische sector , de overseas workers die maandelijks getrouw een groot deel van hun inkomen naar hun familie sturen, dat alles is met 30 % teruggevallen. Daardoor vergroot weer het percentage aan armoede. Hoe gaat de bevolking daarmee om? De 1 procent rijken voelen er niet veel van. Maar de overheid moet veel lenen in het buitenland om de bedrijvigheid op peil te houden, alsook het beetje sociale zekerheid dat er is. De zaken verbeteren niet, en de lonen blijven (te) laag. Je wordt er maar beter niet werkloos en/of ziek. Maar de meeste mensen blijven opvallend vriendelijk, en zijn al blij als ze voldoende water en wat eenvoudig te eten hebben, naast elektriciteit, internet, een smartphone en de obligate karaoke installatie hebben. Ze zijn echt niet veeleisend.
-Uw zoon Stephen is erg succesvol als ondernemer. Staat u hem bij met raad en daad?
-Stephen is een keiharde en zeer intelligente ondernemer, in dienst als manager bij het bedrijf Nalantis. Ik beschouw hem als een der toppers in België op vlak van toegepaste semantisch-begrijpende taaltechnologie. Het bedrijf had het lange tijd moeilijk, maar nu boeken ze het ene na het andere commercieel succes. Mijn steun heeft hij niet nodig. Ik heb in zijn bedrijf geen enkele functie, noch aandelen. We skypen elkaar regelmatig, en dan bespreken we de recente evoluties en publicaties over taaltechnologie en AI.
-Hoe belangrijk is geld om gelukkig te zijn?
-Geld is belangrijk om een gezond draagvlak te hebben en als ondernemer te kunnen functioneren. Je moet daarom niet rijk zijn, maar als je jaar na jaar elke maand moet kijken om de eindjes aan elkaar te knopen, kan je moeilijk goed functioneren als ondernemer. Voor de rest is het leuk natuurlijk dat je, als mede-aandeelhouder, de waarde van uw eigen portefeuille ziet stijgen. Indien het bedrijf hoge toppen scheert, en zeer waardevol wordt, dan is geld nodig om uw bedrijf verder te laten groeien, door eigen ontwikkelingen, of om interessante bedrijven op te kopen.
-Welke goede raad geeft u aan jonge aspirant-ondernemers?
-Leef volgens de oeroude definitie van ondernemen : maak meerwaarde aan voor uw klanten, groei daardoor, en doe het vooral met passie.
-Ontmoet u nog wel eens Pol Hauspie?
-Af en toe emailen we elkaar. Maar we hebben afgesproken niet meer over L & H te praten. Het doet te veel pijn. Onze gespreksonderwerpen hebben steeds betrekking op de koppeling tussen wetenschap en technologie, op religie en op filosofie (wat is zelfbewustzijn?).
-Waar kan u op uw 73e nog van dromen?
-Momenteel leven we nog te veel in een te krappe financiële situatie om normaal te kunnen functioneren in familiaal verband en om kansen te kunnen geven aan de gezinsleden, incluis onze 9-jarige dochter. We leven met de schrik dat iemand ziek raakt bijvoorbeeld, want goede behandeling in de Filipijnen is gewoon onbetaalbaar, idem voor wat betreft kwaliteitsvol privaat onderwijs. Onder meer daarom komen we opnieuw in Vlaanderen wonen.
-Technologie is nog altijd uw ding, u leest er dagelijks alles over. Kan dat naar iets leiden?
-Ik droom er nog steeds van om opnieuw aan de slag te kunnen gaan, in een rol als technologie consulent die op mooie projecten broedt. Technologie is nog altijd mijn ding, mijn grote passie. Ik ben momenteel bezig met enkele Belgische en Filipijnse vrienden, om een nieuw project te starten: online Engelse uitspraaklessen met spraaksynthese. Hierbij kunnen leraars teksten kiezen uit de standaard en door de overheid verplichte handboeken Engels. Ze kiezen teksten, die dan naar de smartphones van hun leerlingen gestuurd worden, en door de spraaksoftware voorgelezen worden. De leerlingen kunnen de uitspraak dan nabootsen en oefenen, en hun opgenomen uitspraak terugsturen naar hun leraar. Dit gaan we gratis geven aan alle 27 miljoen Filipijnse studenten. We hopen daarvoor sponsors of geïnteresseerde ondernemers aan te trekken, zodat het bedrijf kan verder werken en ook winst maken voor het management en de investeerders (zie : https://step-by-step-vta.com/). Een tweede project bevindt zich nog in de conceptfase: nieuwe augmented reality smart-glasses gebruiken om online lessen te geven, in 3D en met doorkijk-brilletjes dus, waarbij de leraar "ge-avatariseerd" wordt (met een deep fake van zichzelf, incluis zijn/haar stem), en in 3D zijn/haar technische vaardigheden interactief kan overbrengen aan de leerling. Zo kan een meesterkok bijvoorbeeld kookles geven op afstand, en de leerling wordt in zijn eigen omgeving begeleid. De chef staat bij wijze als een 3D-figuur naast u thuis recht, en leert u, hoe een bepaald gerecht klaar te maken. Ook hiervoor: wie zich geroepen voelt om hieraan mee te werken, welkom.
